Faiz ve faiz dışı gelirler, bankaların aracılık fonksiyonunun temel unsurunu
oluşturmaktadır. Ancak teknolojik gelişmeler, rekabet koşulları, ürün ve
hizmet çeşitliliği, maliyetler vb. gibi faktörler bankaları farklı gelir
kaynaklarına yönlendirmektedir. Bu çalışma ile bankalarının faiz dışı
gelirinin performansları üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Çalışma kapsamında Türkiye’de faaliyet göstermekte olan ve Türk
bankacılık sektörünün aktif toplamının % 87,8’ini oluşturan en büyük ilk
on mevduat bankası örneklem olarak belirlenmiştir. Bankalara ait 2013-
2023 dönem verilerinin ele alındığı araştırmada panel veri analizinden
yararlanmıştır. Analizler kapsamında bağımlı değişkenler için bankaların
öz kaynak kârlılığı ile aktif kârlılığı tercih edilirken, bağımsız değişken
olarak da bankaların net faiz dışı gelirler/toplam faaliyet gelirleri
kullanılmıştır. Analizlerin etkinliğini arttırmak amacıyla toplam krediler /
toplam aktifler, toplam öz sermaye / toplam aktifler, personel giderleri /
toplam aktifler, toplam mevduatın logaritması ve kredilere uygulanan faiz
oranı gibi bazı değişkenler de çalışmaya kontrol değişkeni olarak
eklenmiştir. Analizler sonucunda bankaların faiz dışı gelirlerinin
performanslarını olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Değişkenler
arasında pozitif yönde bir ilişkinin olduğu tespit edilen bulgularda kontrol
değişkenlerinden personel giderleri/toplam varlıklar değişkeninin
bankaların aktif kârlılığı üzerinde bir etkisi bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma, alan yazındaki benzer çalışmaları tamamlayıcı ve
destekleyici nitelikte olup, kapsadığı dönem, örneklemi ve sonuçlarıyla
literatüre güncel bulgular kazandırmaktadır.
Interest and non-interest income constitute basic element of intermediary
function of banks. However, technological developments, competitive
conditions, product and service diversity, costs, etc. factors like direct
banks to different sources of income. This study aims to examine the
effect of banks' non-interest income on performance. Within study, ten
largest deposit banks operating in Türkiye and constituting 87.8% of the
total assets of the Turkish banking sector were determined as samples.
Panel data analysis was used in the research, which examined the 2013-
2023 period data of banks. Within analyses, banks' equity profitability
and asset profitability were preferred as dependent variables, while
banks' net non-interest income/total operating income was used as the
independent variable. In order to increase effectiveness the analyses,
some variables such as total loans / total assets, total equity capital /
total assets, personnel expenses / total assets, logarithm of total deposits
and interest rate applied to loans were added to the study as control
variables. As a result of the analysis, determined that the non-interest
income positively affected performance. In the findings where a positive
relationship was found between the variables, concluded that the
personnel expenses/total assets variable, one of the control variables,
didn’tt have effect on asset profitability.
