Çağdaş toplumların önemli gündemlerinden biri toplumsal kalkınmadır.
Toplumsal kalkınma çok boyutlu bir hedef olarak ekonomi, kültür, eğitim
vb. birçok alandaki gelişmeleri kapsamaktadır. Türkiye’de ilk defa 2015
yılında TÜİK tarafından oluşturulan, illerde yaşam endeksi verilerinde,
illerin belirli birtakım kriterlere göre sıralandığı bilinmektedir. Bunun
dışında başta eğitim olmak üzere belirli birtakım alanlarda, örneğin sınav
sonuçlarına göre, benzer sıralamaların yapıldığına da şahit olunmaktadır.
Bu tür sıralandırmalar ya da derecelendirmelerden hareketle her bir il için
birtakım değerlendirmelerin de yapılmakta olduğu hatta bu
değerlendirmelerin yerel veya ulusal medya organlarına yansıdığı
görülmektedir. Bu çerçevede bazı illerin üst sıralarda yer alması
bazılarının da alt sıralarda yer alması nedeniyle başarı ve başarısızlık
tespitlerinin yapıldığını da gözlemek mümkündür. Çalışma yöntem olarak,
TÜİK’in verilerine dayalı istatistik analizine ve konuyu kırsal kalkınma
sorunuyla ilişkilendiren niteliksel değerlendirmelere dayanmaktadır. Bu
çalışmada özellikle eğitim endeksi başta olmak üzere çeşitli kriterlere göre oluşturulan endekslerin değerlendirilmesinde illerin kır ve kent nüfus
oranlarının dikkate alınmasının gerekliliği vurgulanmakta, özellikle
Afyonkarahisar İl’inin çevresine göre nispi olarak yüksek olan kırsal nüfus
oranının il düzeyinde sıralamalara negatif yönlü yansıdığı üzerinde
durulmakta ve sonuç olarak Türkiye’de benzer durumlar açısından kırsal
kalkınmanın önemine vurgu yapılmaktadır.
One of the important agendas of contemporary societies is social
development. Social development as a multidimensional goal includes
economy, culture, education, etc. It covers developments in many fields. It
is known that in the provincial life index data created by TÜİK for the first
time in Turkey in 2015, the provinces are ranked according to certain
criteria. Based on such rankings or ratings, it is seen that some
evaluations are made for each province and these evaluations are even
reflected in local or national media organs. In this context, it is possible to
observe that success and failure determinations are made because some
provinces are in the top ranks and some are in the lower ranks. In this
study, it is emphasized that the necessity of taking into account the rural
and urban population rates of the provinces in the evaluation of the
indices created according to various criteria, especially the education
index, and it is emphasized that the rural population rate of
Afyonkarahisar Province, which is relatively higher than its surroundings,
reflects negatively on the rankings at the provincial level and as a result.
The importance of rural development is emphasized in terms of similar
situations in Turkey.
