Bursalı Rahmî Divanı’nda Poetik Unsurlarla İlgili Benzetmeler

Abstract

Bu çalışmada, Bursalı Rahmî Divanı’nda yer alan şiir, şair, belâgat, anlam, fikir gibi poetik unsurlarla ilgili benzetmelerin şairin poetikasına katkıları gösterilmeye çalışılmış, bu araştırma üzerinden aynı zamanda divanlardaki poetik benzetmelerin şair poetikaları açısından taşıdığı öneme dikkat çekilmek istenmiştir. Yapılan Divan incelemesi sonucunda, Rahmî’nin poetik benzetmelerinin daha çok kasidelerinin fahriye bölümünde ve gazellerinin mahlas beyitlerinde yer aldığı görülmüştür. Onun poetik benzetmeleri çoğunlukla şiir ve şairliğinin özelliklerine dair olmakla birlikte şairin, anlam, belâgat, fikir gibi poetik unsurlarla ilgili de benzetmeler vardır. Rahmî’nin, şiirle ilgili benzetmeleri arasında “akarsu, deniz, bahçe, gül, inci, mücevher, ses, şeker, ülke” gibi unsurları görürken şairle ilgili olarak “bahçıvan, dalgıç, yüzücü, sihirbaz, bülbül, doğan, papağan, padişah” gibi unsurları görmek mümkündür. O, ayrıca şiirin anlam özellikleriyle ilgili olarak “ülke, deniz, gül, kadeh, kuş” benzetmelerine yer verirken belâgatla ilgili olarak “bahçe, gül” benzetmelerine yer vermiştir. Rahmî, şiir ve şair anlayışına dair kimi zaman doğrudan tespit ve değerlendirmelerde bulunurken kimi zaman da bu poetik benzetmeler üzerinden görüş belirtmiştir. Bursalı Rahmî’nin, poetik unsurlar bağlamında yaptığı benzetmeler hem onun hem de klasik şiirin poetikasına yönelik çalışmalar için önemli veriler sunmaktadır.

In this study, similes related to poetic elements such as poetry, poet, rhetoric, meaning and idea in Bursalı Rahmî's Divan were identified and the contributions of these similes to the poet's poetics were tried to be shown. With this study, based on the example of Bursalı Rahmî Divan, it is aimed to draw attention to the importance of poetic similes in divans in terms of poet poetics. As a result of the Divan examination, it was seen that Rahmî's poetic similes were mostly included in the fahriye section of the odes and the pseudonym couplets of the ghazals. Among Rahmî's similes regarding his poems, he sees elements such as "stream, sea, garden, rose, pearl, jewel, sound, sugar, country", while regarding his poetry, "gardener, diver, swimmer, magician, nightingale, falcon, parrot, sultan" it is possible to see elements such as. He also included the similes of "country, sea, rose, glass, bird" regarding the meaning features of his poems, while he included the similes of "garden, rose" regarding rhetoric. The similes made by Bursalı Rahmî in the context of poetic elements provide important data for studies on his poetics and the poetics of classical poetry.