Bu çalışmada, Bursalı Rahmî Divanı’nda yer alan şiir, şair, belâgat, anlam,
fikir gibi poetik unsurlarla ilgili benzetmelerin şairin poetikasına katkıları
gösterilmeye çalışılmış, bu araştırma üzerinden aynı zamanda
divanlardaki poetik benzetmelerin şair poetikaları açısından taşıdığı
öneme dikkat çekilmek istenmiştir. Yapılan Divan incelemesi sonucunda,
Rahmî’nin poetik benzetmelerinin daha çok kasidelerinin fahriye
bölümünde ve gazellerinin mahlas beyitlerinde yer aldığı görülmüştür.
Onun poetik benzetmeleri çoğunlukla şiir ve şairliğinin özelliklerine dair
olmakla birlikte şairin, anlam, belâgat, fikir gibi poetik unsurlarla ilgili de
benzetmeler vardır. Rahmî’nin, şiirle ilgili benzetmeleri arasında “akarsu,
deniz, bahçe, gül, inci, mücevher, ses, şeker, ülke” gibi unsurları görürken
şairle ilgili olarak “bahçıvan, dalgıç, yüzücü, sihirbaz, bülbül, doğan,
papağan, padişah” gibi unsurları görmek mümkündür. O, ayrıca şiirin
anlam özellikleriyle ilgili olarak “ülke, deniz, gül, kadeh, kuş”
benzetmelerine yer verirken belâgatla ilgili olarak “bahçe, gül”
benzetmelerine yer vermiştir. Rahmî, şiir ve şair anlayışına dair kimi
zaman doğrudan tespit ve değerlendirmelerde bulunurken kimi zaman da
bu poetik benzetmeler üzerinden görüş belirtmiştir. Bursalı Rahmî’nin,
poetik unsurlar bağlamında yaptığı benzetmeler hem onun hem de klasik
şiirin poetikasına yönelik çalışmalar için önemli veriler sunmaktadır.
In this study, similes related to poetic elements such as poetry, poet,
rhetoric, meaning and idea in Bursalı Rahmî's Divan were identified and
the contributions of these similes to the poet's poetics were tried to be
shown. With this study, based on the example of Bursalı Rahmî Divan, it is
aimed to draw attention to the importance of poetic similes in divans in
terms of poet poetics. As a result of the Divan examination, it was seen
that Rahmî's poetic similes were mostly included in the fahriye section of
the odes and the pseudonym couplets of the ghazals. Among Rahmî's
similes regarding his poems, he sees elements such as "stream, sea,
garden, rose, pearl, jewel, sound, sugar, country", while regarding his
poetry, "gardener, diver, swimmer, magician, nightingale, falcon, parrot,
sultan" it is possible to see elements such as. He also included the similes
of "country, sea, rose, glass, bird" regarding the meaning features of his
poems, while he included the similes of "garden, rose" regarding rhetoric.
The similes made by Bursalı Rahmî in the context of poetic elements
provide important data for studies on his poetics and the poetics of
classical poetry.
