Çalışmamız 17. yüzyılda Hıfzî tarafından kaleme alınan Fezâ’il-i Beytü’l-
Mukaddes adlı eserde yer alan bazı halk inanışlarına dair söylemler
üzerinedir. İncelemeye esas aldığımız Fezâ’il-i Beytü’l-Mukaddes’te yer
alan halk inanışlarına dair söylemlerin din, kültür, coğrafya ve zamana
bağlı olarak yeniden şekillendiği görülmektedir. Bu söylemlerden
dünyanın şekli, duruşu ve mesafesine dair söylemlerin daha çok mitolojik
unsurlar taşıdığı, ancak dünyanın sonuna dair söylemlerin dinsel olduğu
görülebilmektedir. Pınar, ırmak, rüzgâr gibi dünya yaşamının vazgeçilmezi
olan kaynakların oluşumları yarı mitolojik yarı dinsel yaklaşımla
açıklanırken bazı kaynak suların beslenme şekli sadece dinsel söylemle
açıklanmaktadır. Ayrıca bazı dinsel inançlardan dilsel söylemler
geliştirilirken bazı nesnelerin tespit edilen zıt özelliklerinden de söylem
geliştirilmektedir. Çalışmamızda ilk olarak Fezâ’il-i Beytü’l-Mukaddes
hakkında kısa bir bilgi verilmekte daha sonra metinde tespit edilen halk
inanışları ve bunlara dair yaklaşımlarımız yer almaktadır. Son olarak elde
ettiğimiz bulguların değerlendirildiği Sonuç bölümüne yer verilmektedir.
Our study focuses on the discourses on some folk beliefs in Fezâ'il-i Bayt
al-Muqaddes written by Hıfzî in the 17th century. In our study, it is seen
that the discourses on folk beliefs in Fezâ'il-i Bayt al-Muqaddes are
reshaped depending on religion, culture, geography and time. From
these discourses, it can be seen that the discourses on the shape, posture
and distance of the world carry more mythological elements, whereas
the discourses on the end of the world are religious. While the formation
of springs, rivers and winds, which are indispensable for life in the world,
are explained with a semi-mythological and semi-religious approach, the
way some spring waters are fed is explained only with religious discourse.
In addition, while linguistic discourses are developed from some religious
beliefs, discourse is also developed from the contrasting characteristics
of some objects. The study first gives a brief information about Fezā'il al-
Bayt al-Muqaddes and then includes the folk beliefs identified in the text
and our approaches to them. Finally, there is a conclusion section where
the findings we have obtained are evaluated.
