Türk ve İran edebiyatının önemli yazarlarından Nâmık Kemal ve
Muhammed-i Hicâzî farklı coğrafyalarda yetişseler de bulundukları
toprakların siyasî-sosyal değişimlerine tanık olmuş iki yazardır. Kemal ve
Hicâzî, Tanzimat ve Meşrutiyet’in toplumlarında meydana getirdiği
Batılılaşma ve modernleşmenin etkisiyle önemli eserler kaleme
almışlardır. Bu eserlerden biri Nâmık Kemal’in İntibah, diğeri
Muhammed-i Hicâzî’nin Perîçehr romanıdır. Bu romanlarda ahlakî açıdan
toplumdaki bozulmalar ve kadın rolünde meydana gelen değişiklikler
“femme fatale” diğer bir ifadeyle “ölümcül kadın” kavramı çerçevesinde
ele alınırken Batı’nın olumsuz tarafları da eleştirilmiştir. İki eserdeki
ölümcül kadınlar Mahpeyker ve Perîçehr’dir. Çalışmamızda genel
hatlarıyla Tanzimat ve Meşrutiyet hareketinin ortaya çıkışı ve edebiyata
yansımaları üzerinde durulacaktır. Nâmık Kemal ve Muhammed-i
Hicâzî’nin üslûbu ve edebî kişiliklerinden bahsedildikten sonra eserlerin
konusu hakkında bilgi sahibi olmak için özetleri verilecektir. İki eserdeki
kadın karakterlerden Mahpeyker ve Perîçehr “femme fatale” kavramına
göre incelenecektir.
Even though they grew up in different geographies, Nâmık Kemal and
Muhammed-i Hicâzî, two prominent writers of Turkish and Iranian
literatures respectively, witnessed the political and social changes that
occurred in the lands where they lived. Kemal and Hicâzî wrote important
works under the influence of the westernization and modernization
movements brought about by the Reformation and the Constitutional
Monarchy in their societies. One of these works is Kemal’s Intibah, and
the other is Hicâzî’s Perîçehr. In these novels, under the influence of the
concept of “femme fatale” moral corruption in society and changes in the
role of women were discussed, while the negative aspects of the West
were also criticized. The fatal women in the two works are Mahpeyker
and Perîçehr, respectively. In our study, the focus will be generally on the
emergence of the Reformation and Constitutional Monarchy movements
and observed on literature. Following a discussion of the respective styles
and literary personalities of Nâmık Kemal and Muhammed Hicâzî, plots of
the two works will be provided to gain insight into the subjects of the
works. Then Mahpeyker and Perîçehr, the female characters in the two
novels, will be analyzed in terms of the concept of “femme fatale.”
