Okulun sosyal ve kültürel avantajlara ve dezavantajlara karşılık verme biçimlerine ilişkin öğrencilik deneyimleri

Abstract

Bu çalışmada eğitimin mevcut eşitsizlikleri yeniden üreten işlevinin yapısal bir konu olarak ele alınmasının, okulu öznesiz soyut bir yapı gibi görme eğilimine neden olmasına ilişkin bir sorgulamadan yola çıkılarak, bireylerin öğrencilik yaşantılarında kültürel ya da sosyal konumlarının okulda karşılık bulma biçimlerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma yaklaşımlarından temel yorumlayıcı desende yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu eğitim fakültesinde öğrenim görmekte olan toplam 72 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma verileri açık uçlu sorulardan oluşan yapılandırılmış bir form aracılığıyla yazılı olarak toplanmıştır. Veriler içerik analizi ile çözümlenmiş, çözümleme sonucunda üç ana tema ve yedi alt temaya ulaşılmıştır. Bu çözümleme çerçevesi okulun sosyal ve kültürel avantajlara ve dezavantajlara karşılık verme biçimlerinin hangi alanlarda ve hangi biçimlerde belirginleştiği üzerinden şekillenmektedir. Araştırma sonucunda ulaşılan en genel sonuç, okulda kültürel avantaj ve dezavantajlar üzerinden şekillenen iki temel eksen olduğu ve bu eksenlerin merkezde olmak ve çevrede olmak şeklinde ayrıştığıdır. Öğrencilik deneyimleri aile katılımının, sosyal ağların ve okulun hem maddi hem kültürel gerekliliklerini yerine getirmenin, okul bağlamında merkezde yer alabilmek için temel koşullar olduğunu ortaya koymaktadır.

This study sets out to question the exhibition of educational functions that reproduce existing inequalities as a structural issue, ignore agency, and result in an approach that regards schools as abstract structures without actors and also sets out to determine the ways the agents within schools respond to students’ advantages and disadvantages. The research has been designed as an interpretive qualitative study and includes in the study group a total of 72 students studying at a faculty of education. Research data were generated by means of a structured form consisting of open ended questions. As a result of the content analysis, the study arrived at three main themes and seven sub-themes. The areas and forms of the school’s responses to social and cultural advantages and disadvantages shaped the analytical framework. The general conclusion is that two main axes exist that are shaped by the school’s cultural advantages and disadvantages: being in the center and being in the periphery. Students’ experiences reveal family participation, social networks, and fulfilling both the material and cultural requirements of the school to be the basic requirements for being located in the central axis of the school.