İslam düşünce geleneği bağlamında metafizik’in çeperi olarak bilim

Abstract

İslam düşünce geleneğinde metafizik, madde olmayanın bilgisine ulaşmayı gaye edinmiş bir bilim hüviyetindedir. Bilim ise ideal-reel dünya arasındaki bağın kopmasını engelleyen aktif unsurdur. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, İslam düşünce geleneğinde “metafizik nedir?” sorusuna bağlı olarak bilimin, metafiziğe neden ve nasıl çeper olabileceğini değerlendirmektir. Bu makalede literatür tarama veya doküman inceleme metodu kullanılmıştır. Elde edilen iki sonuç söz konusudur. İlki, İslam düşünce geleneğinde metafizik, maddesel ortamda, Hakikatin kendisini kabul ettirdiği, onaylattığı ve benimsettiği bir soyutlama sistemidir. İkincisi ise bilimin de hem maddesel ortamın parametrelerini korumak hem de bu geleneğinin rasyonel, deneyimsel ve pragmatik dinamizmini güçlendirmek için çeper olduğudur.

In the tradition of Islamic thought, metaphysics is a science that aims to reach the knowledge of the non-matter. Science, on the other hand, is the active element that prevents the connection between the ideal-real world to be broken. In this direction, the aim of the study is to evaluate why and how science can be a periphery to metaphysics, depending on the question of “what is metaphysics” in the tradition of Islamic thought. Literature scanning or document review method was used. The first is a system of abstraction in the metaphysical, material environment in the tradition of Islamic thought, in which the Truth has made itself accepted, approved and adopted. The second is that science is the periphery both to protect the parameters of the material environment and to strengthen the rational, experiential and pragmatic dynamism of this tradition.