Rumeli’de âşarın arazi üzerinden vergilendirilerek sükûnetin sağlanması meselesini manastır bölgesinden hareketle incelemek

Abstract

Osmanlı Devleti, XIX. yüzyılın sonlarında Rumeli’de artarak devam eden sorunları çözmek, bölgenin ekonomik ve sosyal kalkınmasını sağlayacak tedbirleri alarak sükûnetin sağlanması için ıslahatlar yapmak istemiştir. Islahatların idare edilmesi maksadıyla 1902’de Rumeli Müfettişliği’ni kurmuş, başına müfettiş atamıştır. Yörede yaşanan sıkıntılar başlıklar altında toplanmış, yapılacaklar belirlenmiştir. Bu başlıklardan birisi âşarın tahsilinde yaşanan sıkıntıları gidermektir. Müfettişlik, iltizam usulünün uygulanması esnasında yaşanan olumsuzlukları gidermek amacıyla, bir vergi tahsil yöntemi olan tahmîs-i âşar usulünü deneme kararı almıştır. Bu maksatla, Rumeli Vilâyât-ı Selâse’de 1904-05’te, Manastır vilayeti merkez kazasına bağlı otuz köyde tahmîs-i âşar uygulanmış, sonuçta ahali ve hazine yararına fayda sağlanmıştır. Bu denemenin faydasının teyidi için uygulamanın 1905-06 mali yılında Vilâyât-ı Selâse’nin merkez kazalarına yayılması kararlaştırılmıştır. Usul böylece Manastır kazasında uygulanmıştır. Uygulamada âşar arazi üzerinden vergilendirilmiş, tahsilat tahmîs usulüyle yapılmıştır. Yılı içerisindeki tahsilat %84,5 olmuştur. Tahsilat, önceki yıllarda %50’lilerde kalmıştı. Âşar tevzi ve tahsilatındaki gecikmeleri önlemek, ahali ve devlet hazinesinde olması muhtemel açığı kapatabilmek ve dolayısıyla ahalinin ekonomik gelirini arttırmak gayesiyle uygulanan bu usulden 1905-06 yılında da başarı sağlanmıştır. Titizlikle yapılan uygulamadan ahalinin gelirinde artış sağlanmış, çiftçiler bazı aksaklıklara rağmen usulden memnun kalmıştır. Osmanlı Devleti’nin çalışmaları, çiftçilerin ekonomik rahatlamasına ve onların devletlerine olan bağlılığını arttırsa da emperyalist devletlerin özellikle gayrimüslim ahali üzerindeki ayrılıkçı faaliyetlerinden olumsuz etkilenmiştir.

Ottoman Empire, XIX. at the end of the 19th century, to solve the increasing problems in Rumelia, he wanted to make reforms to ensure peace by taking measures to ensure the economic and social development of the region. He established the Rumeli Inspectorate in 1902 for the administration of reforms. The problems in the region are grouped under the headings. One of these titles is the difficulties experienced in the collection of tithe. Thus, the Inspectorate decided to try the tahmis-i âşar method, which is a tax collection method. For this purpose, tahmîs-i âşar was applied in thirty villages of Manastır district in Rumeli Vilâyât-ı Selâse in 1904-05, and as a result, benefit was provided for the benefit of the people and the treasury. With the spread of the practice to the central districts of Vilâyât-ı Selâse in the 1905-06 fiscal year, the method was applied in the Manastır district. In practice, the âşar was taxed on the land, and the collection was made by the tahmis method. The collection in the year was 84.5%. The collection was at 50% in previous years. Therefore, this method was also successful in 1905-06. The income of the people was increased by the meticulous implementation, and the farmers were satisfied with the procedure despite some problems. The work of the Ottoman Empire increased the economic relief of the farmers and their loyalty to their state. However, it was adversely affected by the separatist activities of the imperialist states, especially on the non-Muslim population.