Tanrı’nın aşkınlığı ve içkinliği bağlamında insanın hürriyeti problemi

Abstract

Bu makalemizde, İnsanın hürriyeti problemini Tanrı’nın aşkınlığı ve içkinliği bağlamında ele alarak insanın özgür olup olamayacağını felsefi bir perspektifle değerlendirmelerde buluna rak tutarlı bir şekilde irdelemeyi ve tartışmayı hedeflemekteyiz. İnsanın özgürlüğü bağla mında düşünce tarihine baktığımızda, Tanrı’nın aşkınlığı ve içkinliğiyle ilintili olarak tartışı lan insan hürriyeti, klasik teizm ile açık teizmin sözü edilen konu hakkındaki temel düşünce leri ve tartışmaları çalışmamız açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmamızın esas amacı geleneksel ve açık teizm perspektifinden bakarak Tanrı’nın ezeliliği ile insan hürriyetinin bir arada olup olamayacağı problemini sorgulamaktır. Antik dönemden bu yana filozofları, teo logları büyüleyen ve hayrette düşüren bu problemin çözüme kavuşturulması noktasında dü şünürlerin kendi aralarında çok büyük tartışmalar yaptığı görülmektedir. Açık teizm taraf tarları zaman açısından Tanrı’nın içkin olduğunu iddia ederken klasik teizm taraftarları ise aşkın olduğunu ileri sürmüşlerdir. Geleneksel teizm, Tanrı’nın, insanın gelecekte yapacağı eylemleri hakkında önceden zaman bağlamında bir bilgiye sahip olduğunu ve insanın yaptığı eylemlerinde de özgür olduğunu iddia etmektedir. Açık teizmin bu konudaki düşüncesi ise Tanrı’nın zamana bağlı bilgisiyle insanın hürriyetinin bir arada savunulamaz görüşüne daya nır. Dolayısıyla Tanrı’nın mutlak bilgisi bu bakımdan sınırlıdır. Bundan dolayı Tanrı, zamanın içinde olmalıdır. Netice itibariyle, geleneksel yaklaşımların perspektifleriyle konuya Tanrı âlem, Tanrı-insan ilişkisi bağlamında baktığımızda insan hürriyetini savunmanın ve konum landırmanın ne kadar zor olduğu anlaşılmaktadır. Açık teizmin de bu hususta eleştirilerden uzak, objektif, tutarlı, rasyonel ve makul bir çözüm ortaya koyamadığı görülmektedir. Maka lemiz geleneksel teizmin yaklaşımlarına karşı açık teizmin liberteryan/özgürlükçü argüman larını dikkate alarak insanın hürriyetini konu edinmektedir.

In this article, we aim to examine and discuss the problem of human freedom in the context of God's transcendence and immanence, by making evaluations with a philosophical perspec tive, whether human beings can be free or not. When we look at the history of thought in the context of human freedom, the basic ideas and discussions of human freedom, classical the ism and open theism, which are discussed in relation to the transcendence and immanence of God, are important for our study. The main purpose of this study is to question the problem of whether God's eternity and human freedom can coexist, from the perspective of traditio nal and open theism. It is seen that thinkers have great discussions among themselves about solving this problem, which has fascinated and astonished philosophers and theologians since ancient times. While the supporters of open theism claimed that God is immanent in terms of time, the supporters of classical theism claimed that he is transcendent. Traditional theism claims that God has prior knowledge of man's future actions in the context of time and is free in man's actions. Open theism, on the other hand, has the idea that the time-bound knowledge of God and the freedom of man cannot be defended together. Therefore, the ab solute knowledge of God is limited in this respect. Therefore, God must be in time. As a result, when we look at the subject in the context of God-world, God-human relationship with the perspectives of traditional approaches, it is understood how difficult it is to defend and posi tion human freedom. It is seen that open theism cannot offer an objective, consistent, ratio nal and reasonable solution, free from criticism, in this regard. Our article deals with the fre edom of man by taking into account the libertarian/libertarian arguments of open theism against the approaches of traditional theism