Farklı çeşit, lokasyon ve sıklıkta yetiştirilen bakla (vicia faba l.) Tanelerindeki bazı kimyasal özellikler

Abstract

Bu çalışmada, iki lokasyonda (Kahramanmaraş ve Şanlıurfa), iki bakla çeşidinin (Salkım ve Fontes) altı farklı bitki sıklığında (40 x 15, 40 x 20, 50 x15, 50 x 20, 60 x15 ve 60 x 20 cm)’ki kalite kriterleri incelenmiştir. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre ve faktöriyel düzende kurulmuştur. Deneme sonucunda elde edilen bulgulara göre, tüm uygulamalar sonucunda saptanan kül, yağ, nem, protein ve nişasta değerlerinin varyasyonu sırasıyla % 3.47-3.80, % 1.02-1.84, % 10.10-11.60, % 25.95-31.37 ve % 41.06-45.16 arasında gerçekleşmiştir. Yapılan korelasyon analizinde, nişasta ve kül özelliklerinin korelasyonu hariç, diğerlerinin birbirleri ile önemli ilişkiler gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca özellikler arasındaki etkileşimin anlamlılık düzeyinin faktörlere göre değişiklikler gösterdiği saptanmıştır. Böylelikle, verilere uygulanan PCA (Principle Component Analysis) analizi sonucunda her bir lokasyonun ayrı gruplar oluşturduğunu ve bu gruplar içinde de incelenen örneklerdeki özelliklerin baskınlık durumuna göre belirgin bir dağılım gösterdikleri anlaşılmıştır. Özetle, Şanlıurfa lokasyonundaki tüm özelliklere ait değerlerin Kahramanmaraş lokasyonundaki örneklere ait değerlerden daha yüksek olmuştur. Denemede kullanılan çeşitler arasındaki yağ, nem ve protein parametrelerinde önemli farklılıklar ortaya çıkmış ve istatistiksel olarak Salkım çeşidinin Fontes çeşidine göre sadece yağ oranı (1.50 %) daha yüksek bulunmuştur. Ancak, nem (11.13 %) ve protein (28.33%) oranlarının önemli derecede düşük olmuştur. Bitki yoğunluğunun irdelenen özelliklerdeki farklılıklara etkilerinin önemli olmadığı görülmüştür. Denemeye alınan çeşitler ile bitki sıklıklarının lokasyonlara göre kalite kriterlerini önemli ölçüde etkilenmiştir. Korelasyon analizleri ve PCA istatistik analizlerinin, çeşit, bitki sıklığı ve lokasyonların incelenen kalite özelliklerine etkileri açısından değerlendirilmede, hem istatistiksel ve hem de görsel olarak yararlı olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

In this study, the quality criteria were examined of two broad bean cultivars (Salkim and Fontes) at six different plant density (40 x 15, 40 x 20, 50 x15, 50 x 20, 60 x15 and 60 x 20 cm) in two locations (Kahramanmaras and Sanlıurfa). The experiment was set up according to the randomized blocks design and in the factorial order. According to the findings obtained as a result of the experiment, the variation of ash, oil, moisture, protein and starch values determined as a result of all applications were between 3.47-3.80%, 1.02-1.84%, 10.10-11.60%, 25.95-31.37% and 41.06-45.16%, respectively. In the correlation analysis, it was determined that, except for the correlation of starch and ash properties, the others showed significant relationships with each other. Furthermore, it was determined that the level of significance of the interaction between the features varies according to the factors. Thus, as a result of the PCA (Principle Component Analysis) analysis applied to the data, it was understood that each location formed separate groups and within these groups, the features in the examined samples showed a clear distribution according to the dominance status. In summary, the values of all the features in Sanliurfa location were higher than the values of the samples in Kahramanmaras location. There were significant differences in oil, moisture and protein parameters between the cultivars used in the experiment, and statistically, only the oil content (1.50%) of the Salkim variety was found to be higher than the Fontes variety. However, the moisture (11.13%) and protein (28.33%) ratios were significantly lower. It was seen that the effects of plant density on the differences in the examined characteristics were not significant. The quality criteria of the varieties included in the experiment and the plant density were significantly affected by the locations. It was concluded that correlation analyzes and PCA statistical analyzes could be useful both statistically and visually in the evaluation of the effects of cultivar, plant density and location on the examined quality characteristics.