Hıtbe (kız isteme) hakkında varid olan ve el-muvatta„da geçen bir hadisin tahric ve tahlili

Abstract

Aile kurmanın ilk aĢaması, kişinin evlenmek kastıyla bir kıza dünür gitmesidir. Bu dünür işleri konu olarak temel hadis kaynaklarında yerini alır. Güvenilir hadis kaynaklarından biri olan İmam Malik‟in (ö.179/795) el Muvatta„ adlı hadis kitabı, hem ilk hadis kaynaklarından hem de ilk fıkıh kitaplarından biri olarak kabul edildiğinden bu çalışmada merkeze alınmıştır. Bu makalenin konusunu, adı geçen eserde yer alan “Sizden biri kardeşinin dünür gittiğine dünür gitmesin.” hadîsi oluşturmaktadır. Bu çalışmada bir kıza aynı anda birkaç kişinin talip olup olamayacağının ya da olabilecekse hangi aşamada talip olunabileceğinin tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Her dönemde güncelliğini koruyan bu konu detaylı bir şekilde ele alınmaya çalışılacaktır. Hıtbe, kelime olarak “kız isteme” anlamına gelmekte olup, evliliği düşünen bireylerin evlilik maksadıyla birbirlerine talip olmasıdır. Bu kavram klasik ve çağdaş kaynaklarda “nişanlılık” kavramı olarak karşımıza çıkar. Bu sebepten hıtbe ile nişanlılık kavramları, kaynaklarda birbirinin yerine kullanılmış olsa da günümüzde nişanlılık kavramı, evlilik teklifiyle başlayan bir evlilik vadi olup hıtbe‟den sonraki bir aşamayı ifade ettiği ve her ikisinin de birbirini takip eden süreçlerden oluştuğu görülmektedir. Hadîs, el- Muvatta„da yer alan iki ayrı tarikle gelmiş olup, hadîsin Kütübü‟s-Sitte esas alınarak tahrîci yapılacaktır. Bir sonraki aşamada sened ve metin özellikleriyle hadîsin sıhhati tespit edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca bu çalışmada evliliğin ilk aşamasında, teklif götürülecek kişilerin tespiti yapıldıktan sonra, bu hadîs evlilik teklifinde Hz. Peygamber‟in (sav.) koyduğu sınırlar çerçevesinde ve mezheplerin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmeye çalışılacaktır.

The first step of being a family is a person asks for the girl‟s hand in marriage. This takes place in the basic hadith sources as the subject of the earthworks. Imam Malik‟s hadith book named el-MUVATTA that is one of the trustworthy hadith source is accepted as both one of the first hadith source and islamic law book. The topic of our article is the hadith of „‟If one of your Muslim brother ask for the girl in marriage , the others do not ask the same girl‟ . In this study it was tried to determine whether some people can aspire a girl at the same time or not , or if it is possible , which step is suitable to aspire the same girl? We will try to scrutinize this topic that keeps up to date in every term. The meaning of „Hıtbe‟ is „‟asking for the girl‟s hand in marriage‟‟as a vocabluary and it means people who thinks about getting marriaged aspire to each other. This Notion can be come across the term of „engagement‟in classical and modern sources. Because of this reason, even if the terms of „Hıtbe‟ and engagement was used interchangably in some sources, nowadays, the term of engagement exprees the stage that starts with the proposal of marriage after Hıtbe.Actually, both of them consist of processes followingeachother. This Hadith came from two diffirent way that is in el Muvatta and it will be conveyed by basing on Kütübü‟s – Sitte. In the next step, it will be try to determine validity of the hadith in terms of „deed and text. Besides, in our this study, in the first step of the marriage, we tried to evaluate This hadith by basing on Prophet Muhammad (PBUH) „s lines at wedding proposal and opinions of denominations after determaning the people who is made an offer.