Kanın abdesti bozduğu ile ilgili ictihadlar bağlamında tıbbî yöntemlerle kanın işlemden geçmesinin fıkhî hükmü

Abstract

Namaz ibadetinin sıhhati, taharet şartına bağlıdır. Bu husus Kitap ve Sünnet ile sabittir. Fıkıhta taharet; hakiki ve hükmî olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır. Hükmî taharet: Gusül ve vuzu’ (abdest), hükmî necaset ise: cünüplük ve abdestsizlik (hades) hâlidir. Hanefî ve Hanbelî mezheplerine göre vücuttan çıkan kan da hades’in sebeplerinden biri olarak kabul edilmektedir. Kanın abdesti bozup-bozmadığı ile ilgili rivayetler üzerinde hadis bilginlerinin yaptıkları senet ve metin tenkidi, fıkhî mezhepler arasında temelde iki farklı görüşün ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Bu çalışmada, kanın abdesti bozduğu ictihadında bulunan mezheplerin görüşleri, ilgili delillerin tahlili, Hemodiyaliz yöntemi ve Aferez yöntemi ile vücuttan çıkarılarak işlemden geçirilip yeniden bedene iade edilen kanın, abdesti bozup bozmadığı ile ilgili güncel tıbbî meseleler üzerinde durulacaktır.

The validity of the salah/namaz depends on the condition of cleanliness/taharet. This fact is affirmed by both Quran and Sunnah. In fiqh, taharet is evaluated under two topics; real (hakiki) and juridicial (hükmî). Hükmî taharet is ghusl and wuḍū; and hükmî contamination (necaset) is the status of being junub and impurity (hades). According to Hanafi and Hanbali sects, the blood coming out of the body has been considered as one of the reasons for the situation of hades. The reviews of the scholars of hadith on documents and texts regarding the debates on whether the blood causes the invalidation of the wuḍū or not, reveal two different basic views among the sects of the fiqh. In this study, the views of the sects, who suggest that the blood invalidates the wuḍū, the analysis of the related evidences, and the contemporary medical issues regarding whether the blood, which is returned to the body by being processed after being extracted from the body through haemodialysis and apheresis methods, invalidates the wuḍū or not, are addressed.