“Madalyonun bir yüzü” olarak kadın bedenine müdahale: Persepolis filmi analizi

Abstract

Bu çalışmada 1979 devriminden sonra İran toplumunda kadın bedenine müdahale biçimlerinin neler olduğunun ve bu müdahalenin hangi dini ideolojik gerekçelere dayandırıldığının tartışılması amaçlanmıştır. Bu amaçla 2007 yılında ABD’de gösterime giren Persepolis filmi, nitel araştırma yöntemi kapsamında söylem analizi tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Bu analizde cevabı aranan temel sorular şunlar olmuştur: Siyasal iktidar İranlı kadına yönelik hangi bedensel müdahale araçlarını kullanmaktadır? Bu araçları hangi argüman(lar)la gerekçelendirmektedir? Bedensel müdahalenin anlatıldığı göstergeler ve bunların anlamları nelerdir? İranlı kadın, kendisine yönelik bu politikalara karşı hangi stratejileri geliştirmektedir? Söz konusu sorulara Anthony Giddens’ın “yapılaşma kuramı” perspektifinden cevap aranmıştır. Analiz sonunda ulaşılan en temel bulgu, devrim sonrası İran toplumunda siyasal sistemin kadın birey üzerinde denetleyici ve kısıtlayıcı etkisine karşın kadınların da bazen aktif bazen pasif direniş yollarıyla siyasal sistemi dönüştürmede etkin rol üstlenmiş olmalarıdır. Nitekim günümüz İran toplumunda kadın hareketleriyle elde edilen bazı kazanımları bu dönüşümün etkisi olarak yorumlamak mümkündür

In this study, it is aimed to discuss what the forms of intervention to the female body were in Iranian society after the 1979 revolution and on which religious-ideological grounds this intervention was based. For this purpose, the movie Persepolis, which was released in the USA in 2007, was analyzed using the discourse analysis technique within the scope of qualitative research method. The main questions sought to be answered in this analysis were: Which bodily intervention tools does the political power use against Iranian women? On what argument(s) does it justify these tools? What are the indicators that describe the bodily intervention and what are their meanings? What strategies does the Iranian woman develop against these policies towards her? Answers to these questions were sought from the perspective of Anthony Giddens' "structuration theory". The most basic finding reached at the end of the analysis is that, despite the controlling and restrictive effect of the political system on women in the post-revolutionary Iranian society, women also took an active role in transforming the political system, sometimes through active and sometimes passive resistance. As a matter of fact, it is possible to interpret some of the gains achieved by women's movements in today's Iranian society as the effect of this transformation.