Ortaçağda ahlat

Abstract

Ahlat, Ortaçağ Türk-İslâm dünyasının en önemli şehirlerinden biridir. Coğrafî konumu ve verimli toprakları sayesinde Ermeniyye bölgesinin siyâsî, iktisâdî ve kültürel merkezlerinden birisi olmuştur. Şehir, görkemli abideleri ve İslâmî döneme ait en büyük mezarlığıyla binlerce yıllık tarihî ve kültürel mirası ile hâlâ ayaktadır. Ayrıca Anadolu'daki ilk İslâm şehirlerinden biri olması ve Türklerin Anadolu'ya girişinde üs vazifesi görmesi itibariyle tarihimizde ayrı bir önem taşımaktadır. Bundan dolayı Ortaçağ İslâm şehrinin fizikî yapısının ve karakteristik özelliklerinin anlaşılmasında Ahlat önemli bir örnektir. Şehrin önemi göz önüne alınarak hazırlanan bu çalışmanın, Ahlat'ın Türk-İslâm tarihindeki yeri ve Ortaçağ İslâm şehirciliği üzerine yapılacak olan çalışmalara katkı sunması hedeflenmektedir. "Ortaçağda Ahlat" başlıklı tez çalışması ile şehrin konumu ve siyasal coğrafyası ele alınarak Ortaçağ'daki durumu tüm yönleriyle açıklanmaya çalışılmıştır. Ahlat'ın siyâsî tarihi ele alınırken, kronolojik bir düzen takip edilerek şehrin geçirmiş olduğu dönüşümler incelenmiştir. Ayrıca Ahlat'ın sosyal, kültürel ve ekonomik yönleri ortaya konularak genel bir çerçeve oluşturulmuştur. Bu anlamda kentte yapılan kazı çalışmaları sonucunda ortaya çıkarılan eserler ve hâlâ ayakta kalan mimarî anıtlara da yer verilmiştir.

Ahlat is one of the most important cities of the medieval Turkish-Islamic world. Thanks to its geographical location and fertile lands, it has become one of the political, economic and cultural centers of the Armenian region. The city is still standing with its thousands of years of historical and cultural heritage, with its magnificent monuments and the largest cemetery belonging to the Islamic period. In addition, it has a special importance in our history as it is one of the first Islamic cities in Anatolia and serves as a base for Turks to enter Anatolia. Therefore, Ahlat is an important example in understanding the physical structure and characteristics of the medieval Islamic city. In this study, which was prepared considering the importance of the city, it is aimed to contribute to the studies to be made on the place of Ahlat in Turkish-Islamic history and medieval Islamic urbanism. With the thesis titled "Ahlat in the Middle Ages", the location of the city and its political geography were discussed and its situation in the Middle Ages was tried to be explained in all its aspects. The political history of Ahlat and the transformations of the city were examined by following a chronological order. In addition, a general framework has been created by revealing the social, cultural and economic aspects of Ahlat. In this sense, the artifacts unearthed as a result of the excavations in the city and the architectural monuments that are still standing are also included.