Intellectual perspectives to the 1960 coup in Turkey's social change process

Abstract

Bu çalışma Türk ordusunun 27 Mayıs 1960 tarihinde bir darbe ile yönetime el koymasından sonraki süreçte Türk aydının tutumunu incelemektedir. Çalışmayla Türk demokrasinin ilk defa kesintiye uğratıldığı 1960 Darbesinde aydın tavrının çeşitli yönleriyle ortaya konulmasıyla ülke demokrasisinde aydınlarını oynadığı rolleri belirleyecek bir zemin oluşturmak amaçlanmaktadır. Cumhuriyet dönemi Türkiye‟sinde hükümete karşı yapılan ilk gayrimeşru hareket olarak tarihe geçen 27 Mayıs 1960 darbesi, siyasal kültürün olgunlaşmadığı bir dönemde silahlı kuvvetler tarafından yapılan bu müdahale, sonraki dönem alışkanlıklarının yolunu açmıştır. 27 Mayıs sonrasında askeri, bürokrat ve aydınların tüm toplumu baskı ve şiddet yoluyla tepeden inmeci bir anlayışla değiştirebileceği inancına sahip olması sürecin getirdiği bir diğer sorundur. Üç bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde aydın ve darbe kavramları üzerinde durularak Türk aydını ve Türkiye‟de yaşanan darbeler çeşitli yönleriyle ele alınmıştır. Çalışma ikinci bölümünde Demokrat Parti ve ülkeyi darbeye götüren süreç hakkında bilgi verilmiştir. Aynı bölümde Demokrat Parti iktidarı sürecinde ordu ve siyaset ilişikleri ile 1960 İhtilali‟nde basının tutumu üzerinde durulmuştur. Üçüncü ve son bölümde ise devrin aydınlarının devrin siyasi olaylarına yaklaşımları ana hatlarıyla değerlendirildikten sonra; aydınlar sol görüşlü aydınlar ve sağ görüşlü aydınlar başlıkları altında Türk aydınlarının darbeye bakışı isim ele alınmıştır. 1960 darbesinde aydınların görüşleri, Türk aydınının devletle olan ilişkisi ve bağlılığı bakımından ele alınmış ve o dönem aydınları darbeye nasıl baktıklarının sosyolojik çerçevesi çizilmiştir.

This study examines the attitude of Turkish intellectuals in the period after the Turkish army seized power with a coup on May 27, 1960. The study aims to create a basis for determining the roles that intellectuals play in the country's democracy by putting forward various aspects of the intellectual attitude in the 1960 coup, when Turkish democracy was interrupted for the first time. The coup of May 27, 1960, which went down in history as the first illegitimate movement against the government in Republican Turkey, which is an intervention by the armed forces at a time when the political culture was not robustly established, paved the way for the habits of the next period. Another problem brought by the process was the belief that after May 27, the military, bureaucrats and intellectuals can change the whole society with a top-down understanding through pressure and violence. In the first chapter of the study, which consists of three parts, the concepts of intellectual and coup d'etat are emphasized, and the Turkish intellectual and the coups in Turkey are discussed in various aspects. In the second chapter of the study, information is given about the Democratic Party and the process that led the country to the coup. In the same chapter, the relations between the Army and politics during the Democratic Party's power and the attitude of the press in the 1960 Revolution are highlighted. In the third and final chapter, the views of Turkish intellectuals to the coup are discussed name by name under the titles of of intellectuals, left-wing intellectuals and right-wing intellectuals after the approaches of the intellectuals of the period to the political events of the period are outlined. The views of the intellectuals in the 1960 coup are discussed in terms of the relationship and loyalty of the Turkish intellectual to the state, and the sociological framework of how the intellectuals of that period viewed the coup was drawn.