Bu çalışma 2008-2010 yılları arasında Adıyaman ve Malatya illerinde ve 2019 yılında Adıyaman ilinde yoğun
tütün üretimi yapılan yerlerdeki virüs hastalıklarının durumunu görmek üzere 2 örnekleme halinde
yürütülmüştür. Yapılan arazi gözlemleri, örnekleme çalışmaları ve laboratuvar analizleri neticesinde bölgedeki
tütün alanlarının 1. dönemde Tütün mozaik virüsü (TMV), Domates lekeli solgunluk virüsü (TSWV) ve
Domates mozaik virüsü (ToMV) ile bulaşık olduğu tespit edilmiştir. 2008 yılında 79, 2009 yılında 85 ve 2010
yılında 80 tütün tarlasında gözlem yapılmıştır. Bulaşıklık oranları sırası ile 2008’de %22,84, 2009’da %44,70 ve
2010’da ise %43,75 olarak bulunmuş olup üç yılın ortalaması ise %38,93 olarak belirlenmiştir. Bulaşık
alanlardan alınan örneklerin analizi sonucunda tekli enfeksiyonların 3 yıllık ortalaması %51,48 olarak
bulunurken, karışık enfeksiyonların ise %48,51 olarak bulunmuştur. Bu alanlardaki virüslerin varlığının
epidemik durumlarındaki gelişimini tespit etmek amacıyla 2. Örnekleme dönemi olan 2019 yılında toplam 93
örnek alınmış ve ortalama enfeksiyon oranı tespit edilmiştir. 10 yıl aradan sonra yapılan çalışmada ayrıca Hıyar
mozaik virüsü (CMV), Domates halkalı leke virüsü (TRSV) ve Alfalfa mozaik virüsü (AMV) bulunmuş ancak
ToMV tespit edilmemiştir. Toplam virüs ile bulaşıklık oranı ise %70,96 olarak saptanmıştır. Çalıima sonucunda
geçen süre içerisinde bazı virüslerin epidemi oranlarının arttığı, ortalama virüs bulaşıklık oranının da artarak
%38,93’den %70,96 ya çıktığı belirlenmiştir. Bölgede virüslerle mücadelede herhangi bir karantina,
sertifikasyon ve eradikasyonun uygulanmadığı ayrıca özellikle mekanik bulaşan TMV’nin yaygın olduğu ve
ikili, üçlü enfeksiyonların öldürücü olduğu belirlenmiştir. Özet olarak tütün üreticilerinin üretimde kullandığı
tohumların virüsten ari olması, vektör böceklerle etkili bir mücadele yöntemini kullanmaları, kültürel önlemlere
uyulması virüslerin yayılma hızını düşüreceği görülmüştür.
This study was conducted which in two different time periods in order to determine the situation of virus
diseases in the areas where tobacco production is intense in Adıyaman and Malatya provinces between 2008-
2010 and only Adıyaman province in 2019. As a result of field observation, sampling studies and laboratory
analyzes, it was determined that the tobacco fields in the region were infected with TMV, TSWV and ToMV in
the 1st period. Observations were made in 79 tobacco fields in 2008, 85 in 2009 and 60 in 2010, when the study
was conducted. Infection rates by years were found to be 22.84% in 2008, 44.70% in 2009 and 43.75% in 2010,
respectively, and the average of 3 years was determined as 38.93%. As a result of the analysis of the samples
taken from the infected areas, the 3-year average of single infections was found to be 51.48% and mixed
infections as 48.51%. Total of 93 samples and the average infection rate was determined that it were taken in
2019 and CMV, TRSV and AMV were found, however ToMV was not detected. The rate of infection with the
total virus was determined as 70.96%. Based on this result, it was concluded that the rate of spread of viruses
will decrease if the seeds used by tobacco producers in production are free from viruses, they use an effective
method of control against vector insects, and meticulously comply with cultural precautions.
