Kontur karık derinliğinin yüzey akış ve toprak kaybına etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, tarım topraklarında eğime dik yönde oluşturulan farklı derinliklerdeki kontur karıklarının yüzey akış (YA) ve toprak kaybına (TK) olan etkisini belirlemektir. Laboratuvar koşullarında yürütülen bu çalışmada Bursa ili ve civarındaki eğimli tarım topraklarından 3 farklı yerden 0-20 cm derinlikten alınan toprak örnekleri kullanılmıştır. 50x100x15 cm boyutlarındaki deneme parsellerine konulan toprak örnekleri daha sonra yağış simülatörü altındaki % 9 eğim verilen sehpa üzerine yerleştirilmiştir. Deneme parselleri içerisindeki toprak örneklerinde 0, 3, 6 ve 9 cm derinlikte olmak üzere 4 farklı kontur karığı oluşturulmuş ve topraklar üzerine yağış simülatörü yardımıyla ortalama 60-65 mm.h-1 şiddetinde bir saat süre ile yağış yağdırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre farklı derinliklerdeki kontur karıklarının YA’ı ve TK üzerinde etkili olduğu, karık derinliğinin artışıyla orantılı olarak meydana gelen YA’ının ve TK’nın azaldığı belirlenmiştir. 9 cm kontur karık derinliğinin YA’ı ve TK’nı azaltmada en etkili uygulama olduğu ve bu uygulamanın YA’ını % 98.8, TK’nı ise % 95.6 oranında azalttığı bulunmuştur. Ayrıca, toprak özellikleri ile YA ve TK arasındaki ilişkilerde en etkili toprak özelliklerinin agregat stabilitesi (AS) ve organik madde (OM) olduğu belirlenmiştir.

The aim of this research is to determine the effect of counter furrows with different depth to the field slope on runoff and soil loss in agriculture lands. This research was conducted under laboratory condition. The soil samples were taken from 0-20 cm soil depth of agricultural lands with various slope at 3 different location in Bursa province and vicinity. Then the soils were placed in 50x100x15 cm experimental trays with 9 % slope under rainfall simulator. Four different counter furrow with depth of 0, 3, 6 and 9 cm were established. Simulated rainfall with about 60-65 mm.h-1 intensity using a rainfall simulator applied for one hour to the experimental trays. According to our results, increasing depth of counter furrows decreased runoff and soil loss. In general, most effective counter furrow depth was found to be 9 cm that this application reduced runoff by 98.8 % and soil loss by 95.6 %. The most important soil properties affecting runoff and soil loss were determined to be aggregate stability and organic matter content of soils.