Erik ağaçlarında (prunus sp.) Bal arısı ile gerçekleşen tozlaşmanın meyve ve tohum verimine etkisi

Abstract

Türkiye dünya erik üretiminde ilk sıralarda bulunmaktadır. Bingöl ilinde erik yetiştiriciliği yeterince gelişmemiş olmasına rağmen çok farklı yerel türlerin bulunması, farklı erik türlerinin özelliklerinin tespiti üretim çeşitliliği açısından önem kazanmaktadır. Bu çalışmada erikte bal arısı ile polinasyonun meyve ve tohum verimi üzerine etkisi çalışılmıştır. Araştırmada erik ağacında ortalama çiçek sayısı, arının çiçeği ziyaret sayısı, arının çiçekte kalma süresi, arı ziyaretine açık ve kapalı erik çiçeklerinde polinasyon sonucu tohum bağlayan çiçek sayısı ve hasat sonu ortalama kayıp oranları incelenmiştir. Çalışma sonucunda; polinasyona açık erik dallarındaki ortalama çiçek sayısının 45,33 adet olduğu, daldaki çiçekleri 5 dakika süre ile ziyaret eden arıların sayılarının ortalaması 23,33 adet olduğu, arıların çiçekte kalma sürelerinin 6,22 saniye olduğu belirlenmiştir. Arı ziyaretine açık çiçeklerin 112’ sinde tohum oluşumu görülürken, arı ziyaretine kapalı çiçeklerin 38’ inde tohum oluşumu görülmüştür. Neticede arı ziyaretine açık çiçeklerdeki tohum oluşumu kapalı çiçeklere göre %340 gibi farkla yüksek bulunmuştur. Arı ziyaretine açık erik çiçeklerdeki hasat sonu ortalama kayıp %12 olup, arı ziyaretine kapalı çiçeklerdeki hasat sonu ortalama kayıp ise %18 olarak tespit edilmiştir. Arıların ziyaretine açık olan çiçeklerdeki tohum miktarları ortalamasının arı ziyaretine kapalı çiçeklerdeki tohum miktarı ortalamasından daha fazla olarak belirlendiği, arının yaşamını sürdürebilmesi için bitkilere ve çiçeğe, bitkilerinde neslinin devamını sağlamak için arıya gereksinim duydukları bir kez daha bu çalışma ile ortaya konulmuştur.

Turkey ranks first in world plum production. Although plum cultivation is not sufficiently developed in Bingöl province, finding very different local species and determining the characteristics of different plum species gain importance in terms of production diversity. In this study, the effect of honey bee pollination on fruit and seed yield was studied. As a result; average number of flowers in plum branches open to pollination was 45.33, the average number of bees visiting the flowers on the branch for 5 minutes was 23.33, and the duration of bees in bloom was 6.22 second. While 112 seed formation was observed in the open bee visiting flowers; 38 seed formation was observed in the closed bee visiting flowers. Seed formation in flowers open to bee visits was found to be very high, 340% compared to indoor flowers. The average post-harvest loss for plum flowers open to bee visits was 12%, while the average loss at the end of harvest for flowers closed to bee visits was 18%. This study once again revealed that the average amount of seed in flowers that are open to the visit of bees is determined to be higher than the average amount of seeds in indoor flowers for bee visits, and that the bee needs plants and flowers in order to survive, and the bee in order to maintain the progeny in their plants.