Osmanzâde ahmed tâ’ib’in “gevher-i yektâ”sında birleşik fiiller

Abstract

18. yüzyıl Klasik Türk Edebiyatı şair, biyografi yazarı ve münşilerinden olan Osmanzâde Ahmed Tâʼib, edebiyat dünyasında daha çok Tâʼib adıyla tanınmaktadır. Tâʼib’in çeşitli konularda yazılmış eserlerinin yanı sıra münşeatı da vardır. Bu makalede, Tâʼib’in münşeatında “ednâdan alâya”, “alâdan ednâya” ve “akrandan akrana” şeklinde üç bölüm hâlinde verilen mektuplar ile “Hatime” bölümünde tehniyetname, teşekkürname, tesliyetname ve rukʻa başlıklarıyla verilen altmış sekiz mektup örneğinde tespit edilen birleşik fiiller, taşıdıkları yapı özelliklerine göre tasniflenmeye çalışılmıştır. Böylelikle 18. yüzyıla ait Arapça ve Farsça kelime ve yapıların yoğun bir şekilde kullanıldığı bir metinde birleşik fiil gruplarının nasıl işletildiği, kullanım sıklığı tespit edilerek dönemin dil kullanımına örnek gösterilmek istenmiştir.

Classical Turkish Literature in the 18th century poet, biographer and one of the Osmanzâde Ta’ib Ahmet, known for its more Tâ’ib name in the literary World. İn addition to Taib’s works on various subjects, he also has a münşeat. In this article, the letters given in three parts as “ednâdan alâya”, “alâdan ednâya” and “akrandan akrana” in Tâ’ib’s discussion, and the compound verbs determined in the examples of the sixty-eight letters with the titles tehniyetname, teşekkürname, tesliyetname and rukʻa in the section “Hatime”. It has been tried to be classified according to their building features. Thus, in a text belonging to the 18th century, in which Arabic and Persian words and structures were used extensively, it was aimed to Show how the compound verb groups were operated, their frequently of use and the use of the language of the period.