Ortaöğretim öğrencilerinin facebook bağımlılık düzeyleri ve kullanım amaçlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Son yıllarda bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan ilerlemeler bireylerin yaşam tarzını değiştirmiş, zaman ve mekândan bağımsız olarak bilgiye ulaşmalarına olanak sağlanmıştır. Web 2.0 ile birlikte bu ilerlemeler daha da artarak bilginin sadece ulaşılabilirliği değil, paylaşılarak daha da zenginleşmesi sağlanmıştır. Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin Facebook bağımlılık düzeyleri ve kullanım amaçlarını farklı değişkenler açısından incelemektir. Çalışma Bingöl ilinde bulunan dört ortaöğretim okulunda yürütülmüştür. Katılımcılar elverişli örnekleme yöntemine göre seçilmiş ve bu okulların 9, 10 ve 11’ inci sınıflarında okuyan 200 öğrenciden oluşmaktadır. Eksik ve hatalı veri girişi nedeniyle 68 öğrenci verisi analizlerden çıkarılarak kalan 132 öğrenci verisi analiz edilmiştir. Veri toplama araçlarından ilki, öğrencilerin Facebook kullanım amaçlarının belirlenmesi için Mazman (2009) tarafından geliştirilen geçerlik güvenirlik analizi yapılmış ölçektir. Bir diğer veri toplama aracı olan ve öğrencilerin Facebook bağımlılık düzeylerini belirlemek amacıyla hazırlanmış ölçek ise, Kimberly Young tarafından internet bağımlılığının ölçülmesi amacıyla 1998 yılında geliştirilmiş ve Çam (2012) tarafından Facebook’ a uyarlanıp Türkçe’ ye çevrilmiştir. Bunlara ek olarak; cinsiyet, sınıf, not ortalaması gibi öğrencilerin demografik bilgilerinin yer aldığı 12 maddelik sorular kullanılmıştır. Frekans, yüzde, ortalama gibi betimsel analizler ve t-testi, anova gibi bazı ilişkisel analizler yapılarak uygulanan ölçekteki maddeler yorumlanmıştır. Araştırma sonunda cinsiyet ve bir önceki dönem not ortalamaları ile Facebook bağımlılık düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunamazken, okul türü ile Facebook bağımlılık düzeyleri arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Ayrıca cinsiyet ve okul türleri ile öğrencilerin Facebook’ u kullanım amaçları arasında da anlamlı farklılıkların olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Recently, the developments in information and communication technologies have changed individuals’ life styles, granting them to access information independent of time and place. With Web 2.0, these developments increased further and caused not only information accessibility, but also sharing and enriching of the information. The purpose of this study is to investigate secondary school students’ addiction levels and usage purposes in terms of different variables. The investigation was carried out in four secondary schools in the city of Bingöl. The participants were chosen according to convenience sampling and the sample consists of 200 students from 9th, 10th and 11th grades.The analysis was performed on 132 students’ data, excluding 68 students’ data due to missing or faulty input. The first data gathering tool is the scale which was developed by Mazman (2009) to determine the purpose of students in using Facebook, which was proven in validity and reliability analysis. Another data gathering tool which was used to determine the students’ Facebook addictions was the scale that was developed by Kimberly Young with the purpose of measuring the internet addiction and also that was adapted to Facebook and translated in Turkish by Çam (2012). In addition to that, 12 questions were used which included demographic information like gender, class, mother’s education level, father’s education level, grade point averages. The questions in the scale were interpreted with analyses like frequency, percentage and average descriptive analyses and t-test and anova relational analyses. Additionally, it was concluded that a meaningful difference exists between students’ genders and school types, and students’ Facebook usage purposes.