Yaşam seyri perspektifi ve yaşlılık

Abstract

Toplumsal yaşlanma, modern çağda karşılaşılan en önemli olgulardan birisidir. Yaşlanma, insanın biyolojik ömrünü temel almasıyla devam eden bir süreci anlatmaktadır. Yaşam seyri perspektifi, insan yaşamını kesitsel ve çizgisel değil çok yönlü, çok boyutlu ve devam eden bir süreç olarak ele alan bir yaklaşım olarak yaşlılık araştırmalarında kendisine önemli bir yer bulmaktadır. Bu araştırmada Türkçe literatürde çok az çalışma bulunan ancak Batılı literatürde yaygın olarak kullanılan yaşam seyri perspektifinin temel kavramlarının, prensiplerinin ve yaşlılık araştırmalarındaki yerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda klasik literatür incelemesi yöntemi ile bu konudaki temel eserler ve araştırma örnekleri incelenmiş, araştırma soruları çerçevesinde analiz edilmiştir. Buna göre yaşam seyri perspektifi, yaşam boyu gelişim, öznellik, zamanlama, bağlantılı yaşamlar, zaman-mekan olmak üzere beş temel prensibe ve kohortlar, geçişler, yörüngeler ve dönüm noktaları kavramlarından oluşan kavramsal çerçeveye dayanmaktadır. Yaşam seyri araştırmalarında boylamsal araştırma modelleri ve veri toplama tekniklerinin yanı sıra biyografik, kesitsel araştırma modelleri ve retrospektif teknikler de kullanılmaktadır.

Aging is one of the most important phenomenon of modern time. Aging is based on biologic life and it is described as a continuous period. Life course perspective has an important role in old age research and discusses human life not as not cross-sectional and linear, instead as a multidirectional, multidimensional and continuous process. Life course perspective is used widely in western literature, but less in Turkish literature. This research aims to reveal the main concept, principle and the place of life course perspective in the old age researches. The essential work and research has been examined and analyzed according to research questions using classical literature review. Accordingly, life course perspective is based on conceptional frames consisting of 5 main principles; lifelong development, subjectivity, timing, related lives and time-place and of concepts such cohorts, transitions, orbits and milestones. Longitudinal research models and data collection techniques are used besides biographic, cross-sectional research methods and retrospective techniques in life course researches.