Toplumun her alanında olduğu gibi eğitim öğretim hayatında da kişinin harekete geçmesini sağlayan etkenler bulunmaktadır. Bu etkenler genel olarak motivasyon kavramıyla ifade edilmektedir. Türk maarif hayatında teşvik ve terğip olarak ifade edebileceğimiz dışsal motivasyon kaynakları maarif tarihimizde önem verilen konulardan olmuştur. Osmanlı maarif bürokrasisinin eğitimin en önemli uygulayıcısı olan muallimlerin teşvik edilmesi amacıyla çıkarmış oldukları maarif nişanları bu konudaki uygulamalara güzel bir örnektir. Diğer bir motivasyon kaynağı olarak fazilet mükâfatı muallimlerin eğitim konusundaki gayretlerini artırma yönünde gerçekleştirilmiş önemli bir düzenlemedir. Bu çalışmada maarif nişanı ve fazilet mükâfatı konusunda çıkarılan nizamname ve vakıfnameler incelenmiş ve öne çıkan örneklere yer verilmiştir.
There are factors which enable the person to take action in the life of education as it is in every area of society. These factos are generally expressed with the concept of motivation. The external sources of motivation which we will be able to express as teşvik and terğip in turkish education life, became from the subjects which we gave importance in our education history. The decoration of education which Ottoman education bureaucracy formed with the aim of promoting the teachers who were the most important applicators of education, is a beautiful example in this subject. The Award of Merit is an important arrangement which was realised on the way of increasing the efforts of teachers in the subject of education as another source of motivation. The regulations and documant of foundation which were formed in the subject of the decoration of education and award of merit were examined in this study and the place was given to the examples becoming prominent.
