Ahkâm ayetlerinde teşdîd ve tahfîf meselesi

Abstract

Dinler insanın kutsalla olan ilişkisini düzenler. Fakat İslam dini, insanın sadece kutsalla ilişkisini düzenlemekle yetinmeyerek insanın diğer varlıklarla olan ilişkilerini de düzenler. İslam, beşeri hayatın tamamına doğrudan veya dolaylı olarak müdahale eder. Doğrudan müdahil olduğu noktada en önemli unsur içerisinde hüküm barındıran ayetlerdir. Bu ayetler için "ahkâm ayetleri" tabiri kullanılmaktadır. Bu çalışmada ahkâm ayetlerinde yer alan hükümlerin inişindeki düzene dair tespit edilen tedricilik ve nesih gibi birtakım yöntemler incelenmektedir. Bu yöntemlerin incelenmesiyle birlikte hükümlerin inişinde takip edilen farklı bir yöntemin varlığı tespit edilmeye çalışılmaktadır. Tespit edilen bu yönteme teşdîd ve tahfîf metodu isminin verilmesi uygun görülmekte, bu bağlamda teşdîd ve tahfîf kavramlarının tanımlarına yer verilmektedir. Sonrasında ise hükümlerin inişinde teşdîd ve tahfîfin varlığının delilleri ve hikmetleri ele alınmaktadır. Son bölümde de tespit edilip ortaya konmaya çalışılan metoda ahkâm ayetlerinden örnekler verilmekte ve bu yöntem çerçevesinde değerlendirmeler yapılmaktadır. Netice itibariyle hükümlerin inişinde tespit edilen teşdîd ve tahfîf metodunun sonradan Müslüman olanlardan -hastalık seviyesinde- birtakım alışkanlıkları bulunanlara uygulanması teklif edilmektedir. Bu bağlamda hükümlerin, aldığı son şekliyle değil de kişilerin ve toplumların durumları göz önünde bulundurularak inişinde uygulanan sıralamaya benzer bir sırayla uygulanmasıyla toplumların maslahatı sağlanacak ve böylece İslam'ı kabullenmeleri de kolaylaşacaktır.

Religions regulate the relationship of man with the holy. The religion of Islam not only regulates the relationship of man with the holy, but also regulates the relations of man with other beings. It directly or indirectly interferes with human life. The most important element at the point where it is directly involved is the verses that contain provisions. The term "ahkâm verses" is used for these verses. In this study, a number of methods such as graduality and abrogation, which are executed while sending down the verses of provisions are examined. With the examination of these methods, the existence of a different method that is followed in the descent of the provisions is tried to be determined. It is deemed appropriate to name the method of identification and discovery in this method, and in this context, definitions of the concepts of identification and discovery are given. Afterwards, the proofs and wisdom of the existence of detention and discovery are handled in the sending down of the provisions. In the last section, examples from ahkâm verses and evaluations are given within the framework of this method. As a result, it is proposed to apply the method of diagnosis and compensation determined at the descent of the provisions to those who later had some habits at the disease level among those who were Muslims. In this context, societies' charges will be ensured by applying the provisions in a sequence similar to the order applied in their descent, taking into account the situation of individuals and communities, and not applying provisions within their last forms.