Çevreye ilişkin duygu boyutu kazandırılmış etkinliklerin fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre okuryazarlıklarına ve sürdürülebilir çevreye yönelik tutumlarına etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı çevreye ilişkin duygu etkinlikleriyle zenginleştirilmiş çevre bilimi dersinin fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre okuryazarlıklarına ve sürdürülebilir çevreye yönelik tutumlarına etkisinin incelenmesidir. Araştırma ön test-son test kontrol gruplu tam deneysel modelde 70 fen bilimleri öğretmen adayıyla yürütülmüştür. Veriler Çevre Bilimi Başarı Testi, Çevreye Yönelik Sorumlu Davranış Ölçeği, Çevreye Yönelik Duyuşsal Eğilimler Ölçeği, Sürdürülebilir Çevre Tutum Ölçeği, açık uçlu görüşme formu ve yansıtma kâğıtlarından elde edilmiştir. Nicel verilerin analizinde t-testi kullanılmıştır. Nitel veriler betimsel ve içerik analizi yoluyla incelenmiştir. Uygulamalar sonrasında öğretmen adaylarının çevresel bilgilerinin, çevreye yönelik duyuşsal eğilimlerinin, sürdürülebilir çevreye yönelik tutumlarının ve çevreye yönelik sorumlu davranışlarının anlamlı düzeyde artış gösterdiği tespit edilmiştir. Nitel verilerin analizi sonucunda öğretmen adaylarının doğaya bağlılık, biyosferik kaygı, doğal çevreye olan adanmışlık, duyarlık ve doğaya dâhil olma durumlarının geliştiği; çevreye ilişkin görüşlerinde ise sürdürülebilirlik geri dönüşüm, duyarlılık-sorumluluk ve bilinçlendirme temalarında artış gösteren kodlara değindikleri görülmüştür. Çevresel duyguların çevre eğitimi uygulamalarında dikkate alınması gereken önemli bir değişken olduğu ve sorumlu çevresel davranışları geliştirmede etkili olduğu sonucuna varılmıştır.

The purpose of the present research study was to investigate how environmental education enriched with a ten-week intervention based on the conceptual framework of environmental emotions change preservice science teachers’ environmental literacy and attitude toward sustainable environment. A total of 70 preservice science teachers participated in the study designed as pretest, posttest control group true model. Multiple types of data were gathered by means of environmental academic achievemet test, scales of environmentally responsible behaviour, affective dispositions toward environment, attitudes toward sustainable environment, interview form and reflection papers. It was found that there were statistically significant differences in relation to knowledge, affective dispositions, attitudes and responsible behaviours toward environment. Additionally, qualitative analysis showed that participants improved themselves in terms of connectedness to nature, biospheric environmental concern, sensitivity and inclusion with nature in turn. During the analysis, emergent codes were mostly categorized as sustainability-recycle, consciousness-raising, and sensitivity-responsibility. It was concluded that environmental emotions should also be considered as an integral part of environmental education considering its promising mediating effect among environmental knowledge and responsible environmental behaviours.