Hukuk ve adalet dersi 2013 yılından itibaren ortaokullarda sosyal bilimler
alanında seçmeli ders havuzuna eklenmiştir. Yıllar içerisinde 100 bin civarında
öğrencinin seçmiş olduğu bu ders hukuk ve adaletle ilgili kavramların, hukuk alanında
çalışan meslek üyelerinin ve hukuk kurumlarının derinlemesine öğrenilmesi açısından
oldukça önemlidir. Özellikle gündelik hayatla ilişkili bir şekilde öğretilmesi, uygulama
boyutu açısından etkisini artırmaktadır. Müfredatta yer alan diğer derslerde olduğu gibi
Hukuk ve Adalet dersi öğretim programının uygulanma sürecinde de dersin amaçlarına
ulaşılıp ulaşılamadığı ancak saha çalışmalarıyla ortaya konulabilir. Bu çalışmada Hukuk
ve Adalet dersinin uygulanmasıyla ilgili dersi seçen öğrenciler ile dersi veren
öğretmenlerin görüşleri ve bu görüşler üzerinden dersin hedeflerine ne ölçüde
ulaşılabildiği ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmada, karma yöntem olarak
bilinen nitel ve nicel araştırma yöntemleri birlikte kullanılmış; desen olarak ise betimsel
tarama yönteminden yararlanılmıştır. Bu çerçevede Hukuk ve Adalet dersinin
uygulanmasıyla ilgili öğrenci ve öğretmenlerin görüşleri olduğu gibi betimlenmeye
çalışılmıştır.
Araştırma için Adıyaman il merkezinde bu dersi seçen 897 öğrenci ve 8
öğretmen örneklem olarak seçilmiştir. Dersi seçen öğrencilerin büyük bir çoğunluğuna
ulaşıldığı için maksimum çeşitlilik sağlanmış ve evrenin tamamına yakınına
ulaşılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilere kişisel bilgi formu ve Hukuk ve Adalet dersine yönelik anket uygulanmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlere yönelik açık uçlu
yapılandırılmış görüşme formu, veri toplama aracı olarak uygulanmıştır. Araştırmanın
verileri eğitim öğretim döneminin sonuna doğru toplanarak programın bütünüyle ilgili
öğrenci ve öğretmen deneyimleri yeterince yansıtılmaya çalışılmıştır. Araştırmada elde
edilen nicel veriler SPSS programıyla işlenmiş ve Ki- Kare testiyle analiz edilmiştir.
Nitel veriler ise içerik analiziyle incelenmiştir.
Araştırmadan elde edilen bulguların sonuçları, öğrencilerin Hukuk ve Adalet
dersinin uygulanmasına yönelik görüşlerinin olumlu olduğunu göstermiştir. Bu
çerçevede öğrencilerin bu derse yönelik tutumlarının olumlu, dersin amaçlarını
benimsemeye istekli oldukları ve dersin işlenişi ve içeriğiyle ilgili sorun yaşamadıkları
sonucuna ulaşılmıştır. Ancak öğrenciler, ders kapsamında adliye gezilerine yer
vermenin gerekliliğine vurgu yaparak bu konuda yapılması gereken düzenlemelere
işaret etmişlerdir. Cinsiyet açısından kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre bu dersin
uygulaması konusunda, birçok boyutta daha olumlu düşüncelere sahip oldukları
anlaşılmıştır. Ayrıca bu dersi kendi istekleriyle seçmeleri halinde, dersle ilgili
görüşlerinin daha olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yine bu dersi, ders kitabı ile
birlikte öğrenen öğrencilerin dersin uygulanmasına yönelik görüşleri de olumlu yönde
değişmiştir.
Araştırmaya katılan öğretmenlerin görüşlerinin de büyük ölçüde öğrencilerin
görüşleriyle örtüştüğü tespit edilmiştir. Öğretmenler, bu ders için belirlenen 2 saatlik
sürenin yeterli olacağını belirtmişlerdir. Ancak dersin, hangi sınıf seviyelerinde
verilmesinin daha uygun olduğu konusunda bir mutabakata varılamamıştır. Yine
öğretmenler öğrencilerin bu dersle ilgili istenilen amaçlara gerek bilgi gerekse beceri ve
değer düzeyinde fark edilecek ve gözlenecek düzeyde ulaştıklarını ifade etmişlerdir.
Since 2013, Law and Justice courses have been added to the elective pool of
social sciences in secondary schools. This course, which has been chosen by 100.000
students in the years, is very important in terms of in-depth learning of the concepts
related to Law and Justice, professional members working in the field of law and legal
institutions. Especially teaching in relation to daily life increases its effect in terms of
application dimension. Whether the course of the implementation of the curriculum of
the Law and Justice course, such as the additional course in the curriculum, achieves the
objectives of the course, it should be determined by field studies. In this study, it is
aimed to reveal the opinions of the students who choose the course and the teachers who
give the course about the application of Law and Justice course.
For this purpose, it has been designed with a mixed method that combines
qualitative and quantitative research methods. The design of the research is descriptive
scanning method. The views of students and teachers about the implementation of the Law and
Justice course are tried to be described samely. In this study, 897 students and 8
teachers who chose this course in Adıyaman city center were selected as the sample.
Maximum diversity has been achieved as the vast majority of students have chosen the
course. Almost the entire universe has been reached. A personal information form and a
questionnaire about Law and Justice were applied to the students who participated in the
research. An open-ended structured interview form was used as a data collection tool for
the teachers who participated in the study. The data of the research were collected
towards the end of the education period so that the students and teachers who are
interested in the whole program were able to reflect enough experience. The
quantitative data obtained from the study were processed with SPSS program and
analyzed with Chi-square test.
Qualitative data were analyzed by content analysis. According to the findings of
the research, it was concluded that the students' opinions about the application of law
and justice course were positive. It was concluded that the students' attitudes towards
this course were positive and that the students were willing to adopt the objectives of
the course and did not have any problems regarding the course and content of the
course. However, they emphasized that they should include the court trips within the
scope of the course. In terms of gender, it is seen that female students think more
positively about the application of this course in many dimensions compared to male
students. It was concluded that the students were more positive if they chose elective
law and justice course themselves. However, it was concluded that the opinions of those
who chose this course with the preference of the school administration or others were
lower than the bidders. It was understood that the students who learned the elective law
and justice course together with the textbook had more positive opinions about the
application of the course.
The opinions of the teachers who participated in the research were mostly
similar to the students. Teachers considered this course to be sufficient for 2 hours.
However, there has been no consensus on the issue of various grade levels. The teachers
stated that the students reached the desired goals related to this course both at the level
of knowledge and skill and value to be noticed and observed.
