Ortaokul seçmeli hukuk ve adalet dersi öğretim programı ve uygulamasının öğrenci ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi

Abstract

Hukuk ve adalet dersi 2013 yılından itibaren ortaokullarda sosyal bilimler alanında seçmeli ders havuzuna eklenmiştir. Yıllar içerisinde 100 bin civarında öğrencinin seçmiş olduğu bu ders hukuk ve adaletle ilgili kavramların, hukuk alanında çalışan meslek üyelerinin ve hukuk kurumlarının derinlemesine öğrenilmesi açısından oldukça önemlidir. Özellikle gündelik hayatla ilişkili bir şekilde öğretilmesi, uygulama boyutu açısından etkisini artırmaktadır. Müfredatta yer alan diğer derslerde olduğu gibi Hukuk ve Adalet dersi öğretim programının uygulanma sürecinde de dersin amaçlarına ulaşılıp ulaşılamadığı ancak saha çalışmalarıyla ortaya konulabilir. Bu çalışmada Hukuk ve Adalet dersinin uygulanmasıyla ilgili dersi seçen öğrenciler ile dersi veren öğretmenlerin görüşleri ve bu görüşler üzerinden dersin hedeflerine ne ölçüde ulaşılabildiği ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmada, karma yöntem olarak bilinen nitel ve nicel araştırma yöntemleri birlikte kullanılmış; desen olarak ise betimsel tarama yönteminden yararlanılmıştır. Bu çerçevede Hukuk ve Adalet dersinin uygulanmasıyla ilgili öğrenci ve öğretmenlerin görüşleri olduğu gibi betimlenmeye çalışılmıştır. Araştırma için Adıyaman il merkezinde bu dersi seçen 897 öğrenci ve 8 öğretmen örneklem olarak seçilmiştir. Dersi seçen öğrencilerin büyük bir çoğunluğuna ulaşıldığı için maksimum çeşitlilik sağlanmış ve evrenin tamamına yakınına ulaşılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilere kişisel bilgi formu ve Hukuk ve Adalet dersine yönelik anket uygulanmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlere yönelik açık uçlu yapılandırılmış görüşme formu, veri toplama aracı olarak uygulanmıştır. Araştırmanın verileri eğitim öğretim döneminin sonuna doğru toplanarak programın bütünüyle ilgili öğrenci ve öğretmen deneyimleri yeterince yansıtılmaya çalışılmıştır. Araştırmada elde edilen nicel veriler SPSS programıyla işlenmiş ve Ki- Kare testiyle analiz edilmiştir. Nitel veriler ise içerik analiziyle incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulguların sonuçları, öğrencilerin Hukuk ve Adalet dersinin uygulanmasına yönelik görüşlerinin olumlu olduğunu göstermiştir. Bu çerçevede öğrencilerin bu derse yönelik tutumlarının olumlu, dersin amaçlarını benimsemeye istekli oldukları ve dersin işlenişi ve içeriğiyle ilgili sorun yaşamadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ancak öğrenciler, ders kapsamında adliye gezilerine yer vermenin gerekliliğine vurgu yaparak bu konuda yapılması gereken düzenlemelere işaret etmişlerdir. Cinsiyet açısından kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre bu dersin uygulaması konusunda, birçok boyutta daha olumlu düşüncelere sahip oldukları anlaşılmıştır. Ayrıca bu dersi kendi istekleriyle seçmeleri halinde, dersle ilgili görüşlerinin daha olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yine bu dersi, ders kitabı ile birlikte öğrenen öğrencilerin dersin uygulanmasına yönelik görüşleri de olumlu yönde değişmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin görüşlerinin de büyük ölçüde öğrencilerin görüşleriyle örtüştüğü tespit edilmiştir. Öğretmenler, bu ders için belirlenen 2 saatlik sürenin yeterli olacağını belirtmişlerdir. Ancak dersin, hangi sınıf seviyelerinde verilmesinin daha uygun olduğu konusunda bir mutabakata varılamamıştır. Yine öğretmenler öğrencilerin bu dersle ilgili istenilen amaçlara gerek bilgi gerekse beceri ve değer düzeyinde fark edilecek ve gözlenecek düzeyde ulaştıklarını ifade etmişlerdir.

Since 2013, Law and Justice courses have been added to the elective pool of social sciences in secondary schools. This course, which has been chosen by 100.000 students in the years, is very important in terms of in-depth learning of the concepts related to Law and Justice, professional members working in the field of law and legal institutions. Especially teaching in relation to daily life increases its effect in terms of application dimension. Whether the course of the implementation of the curriculum of the Law and Justice course, such as the additional course in the curriculum, achieves the objectives of the course, it should be determined by field studies. In this study, it is aimed to reveal the opinions of the students who choose the course and the teachers who give the course about the application of Law and Justice course. For this purpose, it has been designed with a mixed method that combines qualitative and quantitative research methods. The design of the research is descriptive scanning method. The views of students and teachers about the implementation of the Law and Justice course are tried to be described samely. In this study, 897 students and 8 teachers who chose this course in Adıyaman city center were selected as the sample. Maximum diversity has been achieved as the vast majority of students have chosen the course. Almost the entire universe has been reached. A personal information form and a questionnaire about Law and Justice were applied to the students who participated in the research. An open-ended structured interview form was used as a data collection tool for the teachers who participated in the study. The data of the research were collected towards the end of the education period so that the students and teachers who are interested in the whole program were able to reflect enough experience. The quantitative data obtained from the study were processed with SPSS program and analyzed with Chi-square test. Qualitative data were analyzed by content analysis. According to the findings of the research, it was concluded that the students' opinions about the application of law and justice course were positive. It was concluded that the students' attitudes towards this course were positive and that the students were willing to adopt the objectives of the course and did not have any problems regarding the course and content of the course. However, they emphasized that they should include the court trips within the scope of the course. In terms of gender, it is seen that female students think more positively about the application of this course in many dimensions compared to male students. It was concluded that the students were more positive if they chose elective law and justice course themselves. However, it was concluded that the opinions of those who chose this course with the preference of the school administration or others were lower than the bidders. It was understood that the students who learned the elective law and justice course together with the textbook had more positive opinions about the application of the course. The opinions of the teachers who participated in the research were mostly similar to the students. Teachers considered this course to be sufficient for 2 hours. However, there has been no consensus on the issue of various grade levels. The teachers stated that the students reached the desired goals related to this course both at the level of knowledge and skill and value to be noticed and observed.