Enderunlu Hâmid Dîvânı sözlüğü [bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük]

Abstract

Bu çalıĢmada, 18. yy Enderûn Şairlerinden asıl adı Mehmet olan Enderûnlu Hâmîd’in Dîvân’ı sözcük bağlamı çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmamızdaki amaç, Enderûnlu Hâmîd Dîvânı’ndaki sözcüklerin tek tek incelemesinin yapılması ve bu sözcüklerin değişen bağlamlarından hareketle anlamlar verilerek sözlük biçiminde sunumudur. Dîvân şiirinin her açıdan klâsik anlayışı içinde kalan Hâmid, yaşadığı dönemdeki edebî anlayışların özelliklerini Dîvân’ ında birinci derecede gösteren bir şair değildir. Çalışmada Prof. Dr.İbrahim Halil Tuğluk tarafından hazırlanan “Enderunlu Hâmîd Dîvânı İnceleme- Metin” adlı çalışma ele alınmıştır. Enderunlu Hâmîd Dîvânı’nda yer alan sözcükler üzerinde durulmuş, araştırmamızın temel konusu olan sözcük bağlamı kavramına değinilmiş, anlamın bağlama göre değişkenlik ve farklı çağrışımlar kazandığı gösterilmeye çalışılmış, düzenlenen sözcüklerle Enderunlu Hâmîd’in üslup özellikleri belirlenmeye çalışılmış ve sonuç bölümünde de inceleme hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır. Sonuç olarak, Enderunlu Hâmîd Dîvânı’ndaki söz varlığından faydalanarak anlamın bağlama göre nasıl değiştiği ve nasıl anlamlar kazandığı, Şairin kullandığı dil ve üslup özellikleri belirtilmeye çalışılmıştır.

In this study, one of the 18th century Enderun poets, whose real name is Mehmet, was studied within the framework of the word asıl The Dîvân of Enderunlu Hâmîd tahmin. The aim of our study is to analyze and edit the words in the Enderunlu Hâmîd Vocabulary and to present them in the form of a dictionary in terms of changing contexts. Hâmid, who is within the classical understanding of Dîvân poetry in every aspect, is not a poet who showed the characteristics of literary understanding in his period in the first degree in Dîvân. In this study, the study titled Enderunlu Hâmîd dervish which was prepared by Prof. Dr. Ġbrahim Halil Tuğluk is studied. The words of Enderunlu Hâmîd are emphasized and the concept of word context, which is the main subject of our research, has been mentioned. it is made. As a result, it has been tried to explain how meaning has changed according to context by using the vocabulary in Enderunlu Hâmîd, and the language and stylistic features used by the poet.