Basel sermaye standartları ve bu uygulamaların Türk bankacılık sektörüne etkileri

Abstract

uluslararası piyasalarda dolaşımının önündeki engellerin azalması, teknolojik gelişmeler, finansal ürün ve hizmetlerin çeşitlenmesi ihtiyacının doğması ve bankacılık sektörünün yeni faaliyet alanlarında, temel bankacılık ürünlerinin yanı sıra yeni ve daha yüksek risk taşıyan alanlara yönelmeleri, beraberinde bankacılık sektörünü yeni risklere maruz bırakmıştır. Bu gelişmeler bankacılık sektörünü temel risk unsurları olan kredi, piyasa, operasyonel ve likidite risklerinin yanı sıra yeniliklerin doğurduğu diğer risk unsurlarına karşı da önlem almaya ve uluslararası finansal mobilitenin denetlenmesi, bankacılık sektöründe yeni yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesini ve ülkelerdeki sektör konjonktür farklılıklarını gidermeyi gerekli kılmıştır. Bu değişimlerin uygulamaya geçirilmesi için Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS - Bank For International Settlements) himayesinde Basel Bankacılık Denetim Komitesi kurulmuştur. Uluslararası bankacılık sisteminde bir standart oluşturarak riskleri minimum seviyeye indirmek amacıyla oluşturulan Basel Komitesi 1988 yılında Basel-I Sermaye Uzlaşısı metnini yayımlamış ve üye ülke bankalarının, bankacılık sektörü için çok büyük önem arz eden sermaye yeterliliği konusunda bir takım kriterleri sağlamasını zorunlu kılmıştır. Basel komitesi finans piyasalarında meydana gelen gelişmeleri de dikkate alarak bankaların sermaye yeterliliği konusunda yeni kriterler belirlediği Basel II Sermaye Standartları Uzlaşısı’nı 2004 yılında yayımlamıştır. 2008 yılı finansal krizi sonrası Basel II’nin uygulamada, yüksek risk taşıyan portföylerin çeşitli yollarla düşük riske sahipmiş gibi gösterilmesi ve sermaye yeterliliğinin de bu şekilde hesaplanması Basel III sermaye uzlaşının yayımlanması ihtiyacını ortaya koymuş ve 2010 yılında Basel III sermaye uzlaşısı yayımlanmıştır. Ülkemizin de üye olduğu Basel Komitesi kararları, ülkemiz bankalarının sermaye yeterliliği ve risk yönetimi gibi konularda yayımlanan kriterlere uyma ve standartları sağlama ile ilgili yenilikler yapılmıştır. Bu çalışmada ülkemizinde üyesi olduğu Basel Komitesi tarafından yanımlanan Basel Sermaye Uzlaşılarına yer verilmiş ve bu uzlaşıların ülkemiz bankalarına getirdiği yükümlülük ve yenilikler örnek bir banka nezdinde incelenmiştir.

Stagflation crisis that was erupted in 1973 in global economies, reducing obstacles of circulation of the capital in international markets, technological developments and advancements, the need for diversification of financial products and services and tendency of the banks to deal with new business fields that are more risky than conventional banking exposed banking industry to the new type of risks. These developments lead the banking sector to take measures against fundamentals risk components such as credit, market, operational and liquidity risks, as well as other risk factors arising from innovations. In this context, it was necessary to supervise international financial movements, to subject the banking sector to new regulations and to eliminate the conjectural differences between the countries. In order to implement these changes, the Basel Committee on Banking Supervision was established under the Bank for International Settlements (BIS). The Basel Committee, which was established in order to minimize the risks by setting a standard in the international banking system, published the Basel I Capital Accord in 1988 and made it necessary for the banks of the member states to provide a number of criteria regarding the capital adequacy that represents great importance for the banking sector. The Basel Committee published the Basel II Capital Standards Consensus in 2004, setting new benchmarks for capital adequacy, taking into account developments in financial markets. Particularly after the financial crisis that was emerged 2008, it was observed that Basel II was unable to detect manipulative practices to reflect high-risk-bearing portfolios as if they had lower risk degree through the various ways and calculation of the capital adequacy based on these techniques have revealed the need to publish Basel III capital agreement and in 2010 Basel III capital agreement was published. Basel Committee decisions that have impact on our country's banking industry because of being a member, provided several new changes to force our banks to meet capital adequacy and risk management issues and comply with the criteria related to these topics and achieving standards. In this study, the Basel Capital Accords, which were published by the Basel Committee of which our country is a member, are presented and the obligations and innovations brought by these accords were examined via the a sample that consist of a banks.