‘Düşünebilme yeteneği’, bireyin olaylardan anlamlar çıkarıp mantıklı kararlar
verebilmesini sağlayan bir özelliğidir. Düşünebilme yeteneğini geliştirmeye yardımcı
olan en önemli araçlardan biri de matematiktir. Bu nedenle matematik, zihnin bir gereği
olan düşünme eylemini içermektedir. Düşünme eyleminin çok üzerinde bir uğraş olan
matematiksel muhakeme ise, ilgili olay, problem ya da durumun tüm yönlerini ele alıp
mantıklı bir sonuca varma işidir. Bu süreçte alınan kararların ve ulaşılan sonuçların
etkililiği, genellikle belirsiz olayların meydana gelme olasılıklarını belirlerken yapılan
muhakemelere bağlıdır. Çünkü olasılıksal muhakemede bulunabilmek; derin, dikkatli,
eleştirel ve sezgisel düşünmeyi, güçlü bir matematiksel dile sahip olmayı, mantıklı
tahminlerde ve muhakemelerde bulunmayı gerektirir. Dolayısıyla matematiksel ve
olasılıksal muhakeme becerileri birlikte kullanılarak daha etkili kararlar verilebilir.
Bu araştırmanın amacı, ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin matematiksel
muhakeme ve olasılıksal muhakeme beceri düzeylerini belirlemek ve aralarındaki
ilişkiyi tespit etmektir. İlişkisel tarama modellerinden korelasyonel modelin kullanıldığı bu araştırma, 2010-2011 eğitim-öğretim yılında Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki bir
ilin üç farklı okulunda okuyan 167 ilköğretim 7. sınıf öğrencisiyle yürütülmüştür. Veri
toplama aracı olarak, literatürden faydalanılarak geliştirilen “Matematiksel Muhakeme
Beceri Düzeyi Belirleme Ölçeği” ve “Olasılıksal Muhakeme Beceri Düzeyi Belirleme
Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler uygun yöntemler kullanılarak analiz
edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, araştırmaya katılan öğrencilerin çoğunun
matematiksel muhakeme becerileri ile olasılıksal muhakeme becerilerinin orta düzeyde
olduğu ve bu iki beceri arasında pozitif yönde yüksek bir ilişkinin olduğu tespit
edilmiştir.
‘Thinking ability’ is an individual’s feature for providing him/her to make
logical decisions by inferring from events. Mathematics is one of the most important
tools for aid in developing thinking ability. For this reason, mathematics involves
thinking action which is a need for mind. Mathematical reasoning that is an endeavor
over thinking action is an act of making logical decisions by considering all aspects of
relevant events, problems or cases. The effectiveness of these decisions made in this
process generally depends upon the reasonings while determining the probabilities of
uncertain events. Since probabilistic reasoning requires deep, critical, careful and
intuitive thinking, having a strong mathematical language, making logical predictions
and logical reasoning. Therefore, more effective decisions can be made by employing
mathematical reasoning skills and probabilistic reasoning skills.
The aim of this study is to examine the level of seventh grade students’
mathematical reasoning and probabilistic reasoning skills and to determine the
relationship between these two skills. The currrent study was conducted through
correlational model from relational screening models in 2010-2011 school year and
carried out with 167 seventh grade students studying at three state primary schools located in a province of the Southeastern Region of Turkey. Data were gathered from
students’ responses to the two scales developed by researcher with the help of literature,
one of which was “The Scale for Determining the Level of Mathematical Reasoning
Skill” and the other was “The Scale for Determining the Level of Probabilistic
Reasoning Skill”. When analyzing the data, it was determined that most of the
participants had medium level regarding mathematical reasoning and probabilistic
reasoning skill and also a high positive correlation between these two skills was found.
