Bağımsız idari otoriteler: Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu örneği

Abstract

Bağımsız İdari Otorite (BİO); kendilerine özel kuruluş kanunları ile oluşturulmuş, kuruluş kanunlarında görev ve yetki alanları belirlenmiş, hesap verme yükümlülüğü olan, idari, mali ve personel özerkliğine sahip, kamu tüzel kişiliği haiz olarak oluşturulan kamu kurulumlarıdır. Türkiye’de bu kurumların oluşturulmasında ekonominin çalkantılar yaşadığı dönemde 24 Ocak 1980 Kararlarının ortaya koyduğu politikalar dışında, uluslararası kuruluşların etkileri olmuştur. Türkiye’nin ekonomik sorunlar yaşadığı dönemde Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası (DB) kredi verme koşullarını BİO‟ların oluşturulmasına bağlamıştır. Türkiye’de 24 Ocak 1980 Kararlarıyla geçilen liberalizasyon süreci ile ilk olarak 1981 yılında Sermeye Piyasası Kurulu (SPK)’nun kurulmasıyla BİO’larla tanışmıştır. 2000‟li yıllara doğru yaygınlaşan bu kurumlardan biri 2002 yılında kurulan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK)‟dur. TAPDK, hem piyasasının geliştirilmesi hem de tütün ve alkol kullanımının kısıtlanmasına yönelik çalışmaların yapıldığı önemli bir alanda faaliyet göstermiştir. Aradaki dengenin sağlanması oldukça zor olmuştur. Önemli bir alanda faaliyet göstermesi ile gündemde olan bu Kurum, 2012 yılından beri kapatılması ile ilgili tartışmalarla da gündemde yer almıştır. Bu nedenle bu çalışmanın amacı; neoliberal politikaların gereği olarak kurulan, bir BİO örneği olan TAPDK‟nin kuruluş amacı, yapısı, işleyişi, görev, yetki ve sorumluluklarını inceleyip; bu Kurumun aradaki dengeyi sağlayıp sağlayamadığını ve bu Kuruma ihtiyaç kalıp kalmadığını açıklığa kavuşturmaktır.

Independent Administrative Authority (IAA); are public establishments which are established with their own private establishment laws, whose duties and authority areas are determined in establishment laws, which have an accountability, administrative, financial and personnel autonomy, and which are public legal entities. Turkey's economy in turmoil during his lifetime in the creation of this institution on January 24, 1980 Decisions of the policies put forward by outside, it has been the impact of international organizations. Turkey's International Monetary Fund on economic issues during his lifetime (IMF) and World Bank (WB) has linked the creation of bio lending conditions. Spreading the market first in 1981 with the liberalization process passed with Turkey on 24 January 1980 Decisions Board (CMB) is met by the establishment of a IAA. One of these institutions spreading towards the years of 2000 was the Tobacco and Alcohol Market Regulatory Authority (TAPDK), which was established in 2002. TAPDK has been active in an important field where both the development of the market and the restraint of tobacco and alcohol use have been undertaken. The balance has been difficult to achieve. This institution, which is on the agenda with an important field activity, has been on the agenda with discussions about the closure since 2012. For this reason, the purpose of this study is; structure, function, duties, powers and responsibilities of TAPDK, which is an example of IAA established as a requirement of neoliberal policies; to ensure that this Institution has achieved the balance and that there is no need for this ınstitution.