Mirzâ-zâde Mehmed Sâlim Divanı Sözlüğü [bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük]

Abstract

Bu çalışma, 18. yüzyılın önemli isimlerinden olan Mirzâ-zâde Mehmed Sâlim Efendi’nin Divan’ında yer alan sözvarlığının sözlük şeklinde sunumudur. Divanda yer alan kelime, kelime gurupları ve tamlamalar bağlamsal olarak anlamlandırılmıştır. Çalışmanın amacı, Mirzâ-zâde Sâlim Divanı’ndaki tüm sözvarlığının tek tek incelenerek bağlamına göre sınıflandırılmasıdır. Bu şekilde şâirin şiirlerindeki anlam dünyasının zenginliği de ortaya çıkmış olacaktır. Sözlükte; deyimler, atasözleri, ayetler, hadisler ve kalıp ifadelerin de ayrıca belirtilmesi çalışmanın çok yönlü oluşuna katkı sağlamaktadır. Bu şekildeki çok yönlü bir değerlendirme, şâirin mana ve hayal dünyasının ortaya çıkarılması yanında 18. yüzyılın kültürel birikiminin de anlaşılması açısından önemlidir. Çalışmada madde başlıkları alfabetik olarak sıralanmış, işlevsel sözlük olarak belirtilen kısımda ise sözcüklerin metin içerisinde kullanıldıkları bağlama göre kazandıkları anlama yer verilmiştir. Mirzâ-zâde Mehmed Sâlim Efendi’nin şiirlerinin anlaşılır kılınmasını amaçlayan çalışma aynı zamanda klasik Türk şiiri üzerine yapılacak olan bağlamsal sözlük araştırmalarına da katkı sağlayacaktır.

This study is a dictionary presentation of the vowel of Mirzâzâde Mehmed Sâlim Efendi, one of the most important figures of the 18th century, in the Divan. The word, wordgroup and phrases in the Divan are contextually made as meaningful. The aim of the study is to classify all the vocabulary of the Mirzâzâde Sâlim Divan according to its context. İn this way, the richness of the world of meaning in the poet’s poetry will also be revealed. Dictionary; idoms, proverbs, verses, hadiths and mold expressions are also contributed to the multifaceted nature of studying. This versatile assessment is important in terms of understanding the cultural accumulation of the 18th century as well as revealing the poet’s sense and imagination world. In the study, the headings of the matter are listed in alphabetical order, and in the section designated as functional dictionary, the meaning of the words is acquired according to the context in which they are used in the text. The work aiming to make the poems of Mirzâ-zâde Mehmed Sâlim Efendi understandable will also contribute to the research of contextual dictionary which will be done on classical Turkish poetry.