Bu çalışma, 18. yüzyılın önemli isimlerinden olan Mirzâ-zâde Mehmed Sâlim
Efendi’nin Divan’ında yer alan sözvarlığının sözlük şeklinde sunumudur. Divanda yer
alan kelime, kelime gurupları ve tamlamalar bağlamsal olarak anlamlandırılmıştır.
Çalışmanın amacı, Mirzâ-zâde Sâlim Divanı’ndaki tüm sözvarlığının tek tek incelenerek
bağlamına göre sınıflandırılmasıdır. Bu şekilde şâirin şiirlerindeki anlam dünyasının
zenginliği de ortaya çıkmış olacaktır. Sözlükte; deyimler, atasözleri, ayetler, hadisler ve
kalıp ifadelerin de ayrıca belirtilmesi çalışmanın çok yönlü oluşuna katkı sağlamaktadır.
Bu şekildeki çok yönlü bir değerlendirme, şâirin mana ve hayal dünyasının ortaya
çıkarılması yanında 18. yüzyılın kültürel birikiminin de anlaşılması açısından önemlidir.
Çalışmada madde başlıkları alfabetik olarak sıralanmış, işlevsel sözlük olarak
belirtilen kısımda ise sözcüklerin metin içerisinde kullanıldıkları bağlama göre
kazandıkları anlama yer verilmiştir.
Mirzâ-zâde Mehmed Sâlim Efendi’nin şiirlerinin anlaşılır kılınmasını amaçlayan
çalışma aynı zamanda klasik Türk şiiri üzerine yapılacak olan bağlamsal sözlük
araştırmalarına da katkı sağlayacaktır.
This study is a dictionary presentation of the vowel of Mirzâzâde Mehmed Sâlim
Efendi, one of the most important figures of the 18th century, in the Divan. The word,
wordgroup and phrases in the Divan are contextually made as meaningful. The aim of
the study is to classify all the vocabulary of the Mirzâzâde Sâlim Divan according to its
context. İn this way, the richness of the world of meaning in the poet’s poetry will also
be revealed. Dictionary; idoms, proverbs, verses, hadiths and mold expressions are also
contributed to the multifaceted nature of studying. This versatile assessment is
important in terms of understanding the cultural accumulation of the 18th century as
well as revealing the poet’s sense and imagination world.
In the study, the headings of the matter are listed in alphabetical order, and in the
section designated as functional dictionary, the meaning of the words is acquired
according to the context in which they are used in the text.
The work aiming to make the poems of Mirzâ-zâde Mehmed Sâlim Efendi
understandable will also contribute to the research of contextual dictionary which will
be done on classical Turkish poetry.
