Osmanlı Devleti‟nin en önemli yargı organı şerʻi mahkemelerdir. Padişah yargı yetkisini kadılar vasıtasıyla kullanırdı. Kadıların hükümlerinin yer aldığı belgelere şerʻiye sicili denir. Bu siciller Türk tarihini, iktisadını ve Türk siyasi, sosyal ve hukuki hayatını yakından ilgilendirmekle birlikte Türk kültür ve tarihinin temel kaynaklarının başında gelmektedir. Bu belgeler dil, din, renk, ırk farkı gözetilmeksizin bütün halkla ilgili olayları ve bu olaylarla ilgili mahkeme kararlarını ve idari düzenlemeleri içerir.
Bu çalışma 271 numaralı Hısn-ı Mansur (Adıyaman) H.1326/ M. 1908/1909 Kadı sicilinin transkripsiyon ve değerlendirilmesidir. Çalışmamızın başında Kadılık Kurumu, ortaya çıkışı, Kadıların görevleri, yargılama şekli, şerʻiye sicilleri ile ilgili bilgi verip, incelediğimiz 271 numaralı Adıyaman Kadı Siciline dayanarak Adıyaman‟ın sosyo-ekonomik durumu hakkında bilgi vermeye çalıştık.
Sharia courts are the most fundamental judicial branches in the Ottoman Empire. Sultan uses his jurisdiction by way of the Kadi. Documents which contain judgements of the Kadi are called ġer‟iye Registry. These registries have importance for Turkish History, it‟s economy and it‟s political, social and judicial life. They are also basic sources for Turkish culture and history. These documents include the cases related to public, court decisions and administrative regulations without distinction of language, religion, color and race. This study is transcription and assesment of Kadi Registry, Hısn-ı Mansur (Adiyaman) H.1326/ M.1908/1909. In the begining of the study, we gave information about Kadi Institution, it‟s founfation, it‟s duties, way of judging, ġer‟iye Registries and socio-economic status of Adiyaman by analyzing Adiyaman Kadi Registry numbered 271.
