Bu çalışmada 14. yüzyıla ait bir eser olan Aşık Paşa’nın Garipname’si ile 15.
yüzyılda yazıya geçirildiği bilinen ve dolayısıyla bu asrın dil özelliklerini taşıyan
anonim bir yapıt olan Dede Korkut Hikayeleri’nde geçen ikilemelerin mukayesesi
yapılmıştır. Çalışmanın amacı bu dönemin dili olan Eski Anadolu Türkçesinin söz
varlığının belirlenmesine katkıda bulunmaktır.
İkileme ile ilgili kuramsal açıklamaların yapıldığı “Giriş” bölümünde
dilbilimcilerin bu kelime grubunu nasıl tanımladıkları ve yapılmış farklı
isimlendirmeler üzerinde durulmuştur. Bu bölümde ikilemelerle ilgili yapılmış
çalışmalarda ikilemelerin ses özellikleri ve dilbilgisi açısından nasıl incelendikleri
açıklanmıştır. Bu konuyla ilgili çalışmalarda yapılmış sınıflandırmalar incelenmiştir.
İnceleme bölümünde ikilemeler; öğeleri arasındaki anlam ilişkisi, öğelerin
hece sayısı, öğelerindeki ses benzerliği, kelime başındaki sesler, öğelerindeki çekim
ekleri, öğelerindeki kelime türleri, öğe olarak cümledeki görevleri ve öğelerindeki
kelimelerin kökeni bakımından sınıflandırılmış ve mukayese edilmiştir. Bu bölümde
yapılan mukayese daha ziyade eserlerde kullanılan ikilemelerin tasnif grubuna göre
arz ettikleri istatistikler üzerinedir. Bu bölümün sonunda dizin bölümünde
ikilemelerin eserlerde geçtiği yerler tek tek belirtilerek kullanım sıklıkları
bakımından ortaya konmuşlardır.
Sonuç bölümünde eserlerde geçen ikilemeler oransal olarak ortaya konmuş,
inceleme bölümünde yapılan sınıflandırmalara bağlı olarak çeşitli tespit ve yorumlar
yapılmıştır.
In this study, the reduplications of Asık Pasha’s Garipname which is a work
belonging to XIV. century and the reduplications of Dede Korkut Stories which is an
anonym work written in XV. century and showing the language characteristics of this
century were compared. The aim of this study is to contribute to define the
vocabulary of the language of this period which is called Ancient Anatolian Turkish.
In the “Introduction” part in which theorical explanations were given, it is
mentioned on how the linguists define these phrases and different naming on
reduplications. In this part, how the the reduplications are studied in terms of
phonetics and grammar in the studies done on reduplications is explained. The
classifications on this subject are explained.
In the study part, the reduplications are classified and compared according to
meaning relations between their components, the number of components’ syllables,
the phonetics similarities of components, the sounds at the beginning of the words,
the inflection suffixes of the components, the word types of the components, their
functions as components in a sentence and the root of the word of the components.
At the end of this part, in index the places of reduplications in works are stated one
by one and revealed in according to the frequency they are used.
In conclusion, the reduplications in the works are revealed as rational and
based on the classifications done in study part various evaluations and comments are
done.
