İspanyol Gribinin dünya ve Osmanlı Devleti üzerindeki etkileri

Abstract

20. yüzyılın en büyük felaketlerinden bir tanesi Birinci Dünya Savası’nın sonlarına doğru ortaya çıkan salgın hastalıktır. 1918 yılının ilkbaharında Amerika’nın Kansas City şehrinde ortaya çıkan ve İspanyol gribi olarak adlandırılan grip salgını, Birinci Dünya Savası’nı etkilemekle kalmamıs aynı zamanda milyonlarca insanın ölümüne yol açmıstır. Savas dönemi olması nedeniyle sosyal hareketliliğin fazla olması bu hastalığın dünyanın dört bir yanına rahat bir biçimde yayılmasını oldukça kolaylastırmıstır. Bu dönemde pek çok insan silâhaltına alındı veya mülteci olarak baska topraklara gitmeye mecbur bırakılmıstır. Salgını önlemek için yeni ası denemeleri yapılmıs ve yeni ilaçlar üretilmistir, ancak bu çabalar gribin yayılmasını engelleyememistir. Bu salgın neticesinde, dünya genelinde ölü sayısı ile ilgili olarak çesitli sebeplerden dolayı bir ihtilaf olsa da bu sayı 50 milyon civarındadır. Dünyada genel ölüm ortalaması binde 2,5 ve 5 arasındadır. Gribin yol açtığı demografik yıkımın yanı sıra Birinci Dünya Savası’ndaki ordular bu salgından öylesine muzdarip olmuslardır ki grip savasın bitmesinde azımsanamayacak derecede etkili olmustur. İspanyol gribi hemen hemen bütün dünyayı etkilerken Osmanlı Devleti de bu salgın hastalıktan kaçamamıstır. Salgın muhtemelen Avrupa üzerinden Osmanlı’ya giris yapıp Anadolu’nun pek çok yerine ulasmıstır. Salgınla mücadele edebilmek için okul gibi kamuya açık mekânların kapatılması gibi önlemler alınmıstır. Mevcut kaynakların yetersiz olması nedeniyle Osmanlı’da ölenlerin sayısı ile ilgili olarak tam net bir sayı ortaya koyulamasa da su söylenebilir: Sadece baskentte İstanbul sehremanetine göre 6403 kisi hayatını kaybetmistir. İstanbul’daki ölü sayısı ortalaması binde 5,6’dır.

One of the biggest disasters of 20th century is the pandemic disease that broke out towards the end of the First World War. The pandemic disease which emerged in Kansas City in the spring of 1918 and called Spanish flu not only affected the First World War but also led the death of millions. Much social mobility resulted from wartime caused this epidemic influenza to spread world widely easily. In this era, many people were called to arms or forced to move as refugee. In order to prevent the pandemic, new inoculations and drugs were tested, but these attempts failed to prevent the spread of the flu. Despite the disagreement in the number of the world wide death resulted from this disease, it can be said that number of death was approximately 50 millions. The average number of death in the world per thousand was between 2,5 and 5. Apart from the demographic catastrophe of flu, the armies were so affected from this flu that this pandemic played a considerable role in the end of the war. As the Spanish flu affected almost all the world, the Ottoman State suffered from it. Probably, the pandemic disease entered into the Ottoman from Europe and it led cases or death in many places of Anatolia. So as to prevent this pandemic influenza, some precautions such as closing the public domains like schools were taken. On account of the fact that present sources are inadequate, it is impossible to say the exact number of dead people of this pandemic. Nevertheless, According to the Đstanbul Sehremaneti, 6403 people died in only Istanbul. The average number of death per thousand was 5,6.