El ferec ba'de'ş-şidde'de motif incelemesi (ilk yirmi hikaye)

Abstract

Kırk iki hikâyeden oluşan Türkçe El-Ferec Ba‟de‟i-şidde‟nin ilk yirmi hikâyesi üzerine yaptığımız bu çalışmada Türkiye‟de yapılmış tenkitli metni (Hasan Kavruk, Süleyman Çaldak, Kazım Yoldaş, El-Ferec Ba‟de‟i-şidde, Malatya 2000) esas aldık. El-Ferec Ba‟de‟i-şidde, Türk halk edebiyatını etkilemiş önemli eserlerdendir. Bilhassa masalları anımsatan özellikleriyle öne çıkan Türkçe El-Ferec Ba‟de‟şidde‟ ler, oluşturulduğu dönemin kültürel dokusunu yansıtan önemli bir kaynaktır. Bu kaynağın derinliklerine inmek maksadıyla yaptığımız motif tespit çalışmasında hem sosyal ve kültürel dokuya dair veriler hem de hikâye kurgularının nasıl oluşturulduğuna dair ipuçları elde etmeyi amaçladık. Çalışmayı giriş ve sonucun dışında iki bölüm halinde ele aldık. Giriş bölümünde motif konusuna açıklık getirmeye çalıştık. Birinci bölümde El-Ferec Ba‟de‟i-şidde‟ye dair bilgiler vererek esas konumuza zemin hazırladık. Bu bölümde ele aldığımız yirmi hikâyenin özetini vererek El-Ferec Ba‟de‟i-şidde hikâyeleri hakkında genel bir kanı oluşmasını amaçladık. İkinci bölümde ise belirlediğimiz esaslar doğrultusunda ilk yirmi hikâyede tespit ettiğimiz motifleri sunduk. Bunları diğer halk anlatılarında tespit ettiğimiz motiflerle temellendirdik. Bu motifleri sadece sosyal ve kültürel dokunun sembolleri olarak görmeyip aynı zamanda bunların kurgularda işlevleri olan etkin öğeler olduğunu da göstermeye çalıştık.

In this study on the first twenty stories of Turkish El-Ferec Ba’de’İ-Şidde, which is composed of forty-two stories, we predicate it on the critical text written in Turkey (Hasan Kavruk, Süleyman Çaldak, Kazım Yoldaş, El-Ferec Ba’de’İ-Şidde, Malatya 2000). El-Ferec Ba’de’İ-Şidde is one of the most influential works in Turkish folk literature. These Turkish stories, particularly reminding of tales, are a source of significance for reflecting the cultural patterns of the period in which they were created. By going into the deeper parts of this source with the intention of finding out the motifs, we aim both to have knowledge about social and cultural patterns and to find clues to the way of making up of the plots. We handle the study in two chapters besides the introduction and the conclusion. In the introduction, we try to explain the subject of motif clearly. In the first chapter, we lay the groundwork for our main subject by providing information about El-Ferec Ba’de’İ-Şidde. We summarize the stories so as to form some general opinions about the stories. In the second chapter, we present the motifs we have discovered in the first twenty stories in the light of the pre-established principles. We based them on the determined motifs of other stories. Thus, we aim to show that the motifs presented in the text are not only the symbols of social and cultural patterns but also are instrumental elements functioning in the construction of plot.