Milli irade kavramı demokrasilerin en temel ilkelerinden birisidir. Mustafa Kemal Paşa, Milli Mücadele’nin başından itibaren milli egemenlik ilkesini benimsemiş ve uygulama çabası içerisinde olmuştur. Milli Mücadele yıllarında, Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri’nin ve kongrelerin oluşturulması sürecinde dayandığı en büyük unsur ve temel prensip milli irade kavramı olmuştur. Milli Mücadele’nin devam ettiği Birinci Meclis Dönemi’nde (1920-1923) Meclis’in açılmasıyla milli irade ve milli egemenlik düşüncesi etkin hale gelmiştir. Mustafa Kemal Paşa, her yasama döneminde yapmış olduğu Meclis’i açış konuşmalarında, diğer konuların yanında milli irade üzerinde önemle durmuştur. Özellikle milli irade kavramına yönelik değerlendirmeleri, daha sonraki dönemlerde gerçekleşecek uygulamalar hakkında fikir de vermektedir. Mustafa Kemal Paşa’nın Milli Mücadele’nin zor şartlarında; gerek faaliyetleriyle gerekse Meclis’teki konuşmalarıyla milli irade kavramı üzerinde önemle durması, milli iradenin benimsenmesinde ve milli egemenlik ilkesinin yerleşmesinde önemli bir dayanak oluşturmuştur.
The concept of national will is one of the most basic principles of democracies. Mustafa Kemal Pasha adopted the principle of national sovereignty from the beginning of the National Struggle and tried to implement it. During the years of the National Struggle, the main factor and the fundamental principle on which he insisted in the process of establishing countrywide resistance organizations and congresses was the concept of “national will”. In the first chamber period (1920-1923) when the National Struggle continued, the idea of national will and national sovereignty became effective with the opening of Assembly. Mustafa Kemal Pasha emphasized national will as well as other issues in Assembly opening speeches which he did in every legislative session. In particular, his judgements of the concept of national will give an idea about the practices that took place in later periods. The fact that Mustafa Kemal Pasha emphasized on the concept of national will both with his activities and his speeches in the Assembly during the difficult conditions of the National Struggle established an important basis for the adoption of the national will and the principle of national sovereignty.
