Türkçe öğretiminde üstbilişsel okuma stratejileri ile okuma yöntem-tekniklerinin metin türüne göre değerlendirilmesi

Abstract

Okuma eğitiminin temel amacı, okumayı bir süreç olarak kabul edip yöneten, bu süreçte okuduğu metnin yapısal ve içerik özelliklerinin farkında olan etkin ve eleştirel okurlar yetiştirmektir. Her metin türü yapısal ve içerik özellikleri bağlamında ayrı okuma yöntemi gerektirir. Bunun için öğrencilerin, metin türüne göre düzenlenmiş üstbilişsel okuma stratejileri ve okuma yöntem-tekniklerini kullanabilecekleri etkinliklerle ihtiyaçları vardır. Araştırmada 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma etkinliklerinin metin türüne uygun üstbilişsel okuma stratejileri ile okuma yöntem-teknikleri bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. MEB ve Dörtel Yayınevlerinin öğretmen kılavuz kitaplarındaki okuma etkinlikleri incelenmiş ve söz konusu kitaplarda yer alan okuma etkinlikleri betimsel analiz yoluyla çözümlenmiştir. Çalışmada her metin türünde aynı okuma stratejilerinin kullanıldığı kullanıldığı, metin türüne özgü okuma yöntem-teknikleri ile üstbilişsel okuma stratejilerinin işletilmediği sonucuna ulaşılmıştır.

The main purpose of reading education is to develop effective and critical readers who recognize and manage reading as a process and who are aware of the structural and content characteristics of the text they read in this process. Each type of text requires a separate reading method in the context of its structural and content properties. For this, it is important for students to encounter activities involving metacognitive literacy strategies and reading method-techniques that are specially tailored to the text. Reading activities in teacher guidebooks of the MEB ve Dortel Publishing House were examined in accordance with the research, and all the activities in two books were resolved by descriptive analysis. The study concluded that the same reading strategies were used for each type of text, and that textual reading-specific techniques and metacognitive reading strategies were not used.