Abbâs Vesîm’in mensur eserleri ve bu eserlerdeki şiirlerin incelemesi

Abstract

Klasik Türk Edebiyatı, özellikle Fars edebiyatının etkisiyle şekillenmiş, zamanla kendi edebî dilini oluşturarak Türk edebiyatı’nın önemli bir zaman dilimine damga vurmuştur. Bu edebiyatın temel ifade vasıtası nazımdır. Nesir, daima nazmın gölgesinde ve ikinci derecede kalmış, mensur eserler daha çok tarih, coğrafya, din ilimleri, astronomi, tıp ve biyografi gibi didaktik konularda yoğunlaşmıştır. Nesir dili de amaç ve içerik bağlamında farklılıklar göstermiştir. Nesir dilinin önemli bir özelliği de şiir diline olan yakınlaşma çabasıdır. Özellikle seci vasıtasıyla sağlanan dil ahengi, manzum parçalarla nazma daha da yakınlaştırılmıştır. Mensur eserlerdeki bu manzum parçalarla ilgili çalışmalar; bir taraftan klasik Türk nesir edebiyatında geçen manzum parçaların istatistiğini çıkarmak, diğer taraftan nesir içinde nazımla kurulan anlam ve ahenk kombinezonlarını tespit etmek, son olarak Osmanlın klasik kültür alt yapısını belirlemek açısından önemlidir. Osmanlı tarihinde edebî ve ilmî hüviyetleriyle ön plâna çıkmış birçok sanatkâr, bilim adamı vardır. Abbâs Vesîm 18. yy. da yaşamış, zikredilen bu vasıfları kişiliğinde birleştirebilmiş şahsiyetlerdendir. Bu yönü, eserlerinin birçok açıdan incelenmesini zorunlu kılmaktadır. Bu çerçevede Abbâs Vesîm’in edebiyat dışında kaleme aldığı tıp ve astronomi alanındaki eserlerin manzum parçalarının incelenmesi, mensur eserlerdeki manzum söyleyişi tespit etmek ve mensur eserlerin üslup özelliklerini belirlemek açısından önemlidir. Bu çalışmada, 18. yüzyıl şair ve yazarı Abbâs Vesîm’in mensur eserlerinin araştırılması, nüshalarının tespiti, bu eserlerdeki manzum parçaların transkripsiyonu ve bu parçaların biçim ve içerik açısından incelenmesi amaçlanmaktadır.

Classical Turkish Literature has been formed by effect of Persian literature to a large extent and formed its own language and so had a large important period of Turkish literature. Basic expression means of this literature is poetry. Prose has been always in the shadow of poetry and second class, in fact prosaic texts are usually about didactical subjects just as history, geography, science of religion, astronomy, medicine and biography. Prosaic wording has also differences in the context of purpose and content. An important feature of prose form is its effort to approach to poetry form. Harmony in language that is constituted by rhythm especially approached prose texts to poetic wording further. Studies about these poetic texts in prosaic texts are quite important in points of confirming statistics of poetic texts in Classical Turkish prose literature, retaining, meaning and harmony combinations that have been established by poetry in prose and also designating classical cultural substructure of Ottoman. There are a lot of scholar and craftsman who came into prominence by their literal and scholarly identity in Ottoman history. Abbâs Vesȋm is among the people who lived in 18th century and had these features. His works must be investigated in many aspects because of these features. In this context, it is important to research poetical sections of his works about medicine and astrology that Abbâs Vesȋm wrote except literature in the sense of confirming poetical wording in prosaic texts and designating wording features in prosaic texts.In this study, it is aimed to search the prosaic works of Abbâs Vesȋm who is poet of 18th century, confirm the copies, transcript of poetic sections in these works and search these works in the sense of form and content.