Cumhuriyetin birinci yılında sahneye çıkan, kurucularıyla Milli Mücadele’nin Atatürk’ten sonraki ünlü kişilerini barındıran Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TpCF), Türk demokrasi tarihinde çok partili siyasi hayatın ancak sekiz ayında rol almış bir siyasi partidir. Siyasi hayata çıkışı gibi siyasi hayattan ayrılışı da dramatik olmuştur. Şeyh Said isyanı ile ilişki kurulmak istense de asıl olarak “dini siyasete alet etme”, halkın içinde nifak yaratma iddiasıyla Ankara ve Şark İstiklâl Mahkemelerinde yargılanmış, bu mahkeme kararları doğrultusunda kapatılmıştır. Bu çalışmanın amacı Doğu Anadolu’da Terakkiperver Cumhuriyet Fırka örgütlenmesinde aktif rol sahibi ve Urfa-Mardin Şube Kâtibi Mehmet Fethi Bey’in partisinin kapatılmasına gerekçe olacak Şark İstiklâl Mahkemesinde görülen davası, siyasi rekabetin boyutlarını, farklı siyasi telakkileri ve anlayışları sergilemektir.
Progressive Republican Party (PRP) having taken to the stage in the first year of the Republic and incorporated some celebrities in the national struggle term following Ataturk was a political party which had a role in the history of Turkish democracy multi-party system just 8 months. Like it’s born, it’s departure was dramatic too. Even some people wanted to establish a relationship with Sheikh Said rebellion, it was judged in Ankara and East Independence Courts because of being divisive, exploiting religion for it’s political gain and was closed by the decision of the courts. The study aims to demonstrate lawsuits which pending action in East Independence Court against Mehmet Mehmet Fethi, who was a secretary of Urfa and Mardin Branches of PRP and played an active role to organize PRP, the size of political competition, the different political conceptions and understanding.
