İlköğretim kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma (mobbing) arasındaki ilişki

Abstract

Araştırmanın amacı, ilköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin algılarına göre, okul yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Araştırmanın evrenini Aksaray ili Merkez ilçedeki 5 eğitim bölgesinin sınırları içerisinde bulunan 60 devlet ilköğretim kurumunda görev yapan 1301 öğretmen oluşturmaktadır. Evrene ilişkin örneklem çok aşamalı örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Birinci aşamada tabakalı örnekleme; ikinci aşamada basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma için belirlenen bölgede bulunan 395 öğretmen örneklemi oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak, Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği ve Negatif Davranışlar Ölçeği kullanılmıştır. Veri analizi için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Çoklu Regresyon Analizi hesaplanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, okul yöneticileri, dönüşümcü ve işlemci liderlik tarzlarını orta düzeyde sergilemekte ve dönüşümcü liderlik davranışlarını daha fazla gerçekleştirmektedirler. Ayrıca öğretmenler ara sıra yıldırmaya maruz kalmaktadırlar. Okul yöneticileri dönüşümcü ve işlemci liderlik davranışları sergiledikçe, öğretmenlerin yıldırmaya maruz kalma düzeyleri azalmaktadır. Dönüşümcü liderlik tarzının alt boyutlarından idealleştirilmiş etki (davranış) ve telkinle güdüleme ile işlemci liderlik tarzının alt boyutlarından koşullu ödülün, yıldırmanın anlamlı birer yordayıcısı olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin yıldırma yaşama düzeyleri, okul yöneticilerinin liderlik tarzlarıyla açıklanabilmektedir.

The aim of this research was to determine the relationship between leadership styles of elementary school principals and mobbing that teachers experience. The population of the study consisted of 60 schools and 1301 teachers working in primary schools of Ministry of National Education in 5 Central education districts of Aksaray. The sample set of research were chosen from the population with the multi-stage sampling method. The first stage was stratified sampling and the second stage was simple random sampling. 395 surveys were analyzed in the study. The Multifactor Leadership Questionnaire and Negative Acts Questionnaire were used to collect data. The data were assessed by using Pearson Product-Moment Correlation Coefficient and Multi Regression Analysis Technique. The findings of the research showed that school principals shown mid-level transformational and transactional leadership behaviours, and they were more likely to perform transformational leadership style. Teachers were victims of bullying at low level. As long as primary school principals have more transformational and transactional leadership behaviours, teachers’ mobbing experiences decrease. Idealized influence (behavior) and inspirational motivation that sub-dimensions of transformational leadership style and contingent reward that sub-dimension of transactional leadership style are significant predictor of mobbing. Mobbing that primary school teachers experience can be explained by school principals’ leadership styles.