Edebiyatımızı biçimlendiren iki sözcük üzerine: beyit ve mısra

Abstract

Toplumların değişim süreçleri ve birbirleri ile alakaları esnasında en kalıcı etki belki de her milletin kendini en iyi ifade ettiği alan olan edebiyatlarında görülmüştür denilebilir. İslamiyet’i kabul etmeden önce Orta-Asya’da farklı bir medeniyet inşa eden Türkler, İslamiyet ile birlikte yeni bir medeniyete dâhil oldular. Bu yeni medeniyetin dini ile birlikte yaşam tarzı ve edebiyatı da Türkleri derinden etkiledi. Özellikle dünyaya aynı pencereden baktığımız konuları çabucak içselleştirdik. Edebiyat, bunların başında gelen konulardandı. Arap edebiyatı ve nazım biçimi yeni bir edebiyat oluşturmamıza yardım etti. Bu yeni edebiyat şiiri takdis ediyordu ve bu, yeni oluşan Türk edebiyatı için de geçerli oldu. Arap şiirinin en küçük yapı taşı olan beyit ev anlamına gelmekteydi. Beyit iki mısradan oluşur. Mısra’nın kelime anlamı kapıdır. Şiirin en küçük yapı taşı iki kapılı bir ev olarak tasvir edilir. Beyit şiir için ne kadar önemli ise ev de İslam toplumu için aynı değere sahiptir. Kale gibi duvarlarla çevrilmiş korunaklı mekânlardır. Bu bağlamda İslam toplumu içerisinde ev çok önemli bir yapı taşıdır. Şehirler evlerden oluşur. Bu evler dışarıdan yalıtılmış mekânlardır. Duvarlar içerinde gözden uzak bir hayat yaşanır. Bu şehir yapısı, anlamın başladığı ve bittiği beyte benzer. Şiir beyitlerden oluşan bir nazımdır. Şehirler evlerden oluşur fakat özel anlamlarını koruyarak tıpkı beytin şiirde yaptığı gibi. İslam toplumunda şehir ve şiir aynı tarzda inşa edilir. Bu çalışma iki şu iki sözcüğe odaklanmıştır: “ beyit” ve “mısra”.

We can say that the most permanent impact had been seen into literature that every Nation express theirselves of the best, when societies changing process and relation whit each other were going on. Before enter İslam Turks who built a differnt civilization in Central Asia, They had been involved in a new civilization whit entering İslam. The religion of new civilization impact Turks deeply whit it’s lifesyle and also literature. We looked at subjects which from same window we had internalized quickly. The subject that’s come first is Literature. Arap literature supproted Turks to built w new literature. Poem was belessing in this literature. Beit is the smalest part of Arab’s poems that’s means “house”. One beit is consist of two mısraa. Meaning of mısraa is door. The smallest part of poem is described as house that it has two doors. How much important a beit for poem so that house has value for İslamic society. İn this consistency haouse is the most important building stone inside of İslamic society. Houses which places is isolated from outside. There is life far from eyes inside of walls. This structure of city as similar as couplet that’s meanigs begin and finsh in it. Poem is poetry that’s consist of independent couplet. Also houses constitute cities but each house pretect it’s special meanings in the City like a copulet do in a poem. City and poem built same manner in İslamic Society. This work foces on these two words “beit” and “mısra”.