Kelime anlamıyla bacini hakkında birçok farklı görüş olsa da özellikle
sanat tarihi alanında kullanımı bezeme oluşturmak amacıyla yapıların
belirli bölgelerine yerleştirilen seramik kaplara denmektedir. Anadolu ve
Avrupa coğrafyası içinde farklı dönemlere ait uygulamaları bilinen bu
süsleme tekniği Selçuklu döneminde yoğun olarak kullanılmışken Osmanlı
döneminde kullanım alanı oldukça daralmıştır. Avrupa’da bilinen
örneklerin çoğunluğu Bizans dönemine ait olmakla birlikte az sayıda da
olsa İstanbul’da da bilinen örnekleri vardır. Daha çok Yunanistan,
Makedonya, İtalya gibi bölgelerdeki Bizans dönemi eserlerinde karşımıza
çıkmaktadır. Osmanlı döneminde kullanımı daralsa da özellikle
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 18. Yüzyıldan itibaren inşa edilen
yapıların minare ve cephelerinde seramik kapların yapılara monte
edilerek bezeme oluşturma çabası oldukça önemlidir. Bu bağlamda
özellikle Adıyaman’da yer alan yapılarda da benzer süslemelerin
görülmesi şaşırtıcı değildir. Konu kapsamında Adıyaman Merkez ve Besni
ilçesinde yer alan beş cami örneği incelenmiş ve bünyelerinde bulunan
bacini özellikleri hakkında detaylı bilgiler verilmiştir.
Although there are many different opinions about bacini in the sense of
the word, it is called ceramic pots placed in certain parts of the buildings
in order to create decoration especially in the field of art history. This
ornament technique, known for its applications from different periods in
Anatolia and Europe, was used extensively during the Seljuk and
Byzantine period. It is mostly seen in Byzantine period works in regions
such as Greece, Macedonia and Italy. Even though its usage was
narrowed during the Ottoman period, especially in the Southeastern
Anatolia Region, the efforts of the ceramic vessels, which were present in
the minarets and façades of the buildings built since the 18th century, are
mounted on the buildings and are very important. Within the scope of the
subject, five mosques in Adıyaman Center and Besni district were
examined and detailed information about bacini characteristics and
features were given.
