Doğal mirasın korunması açısından sosyal bilgiler (ortaokul) ve coğrafya (orta ve yükseköğretim) müfredat programlarının değerlendirilmesi

Abstract

Doğal kaynakların hızla tüketildiği, niteliği-niceliğinin değiştirildiği dünyamızda, doğal alanların çok azı (örneğin doğal ormanların % 7’si), nispeten geniş, bozulmamış birimler halinde kalabilmiştir. Böylesi bir ortamda hassas karasal-denizel doğal miras alanlarının ivedilikle koruma altına alınması, koruma-kullanma dengesinin gözetilmesi gerekmektedir. Doğal mirasın korunması bilincinin oluşturulabilmesi için eğitim-öğretim faaliyetlerinin anayasası konumundaki öğretim programlarının derin bir içeriğe ve kazanımlara sahip olması gerekmektedir. Bu çalışmada, ülkemiz sosyal bilgiler (ortaokul) ve coğrafya (orta ve yükseköğretim) müfredat programları, doğal mirasın korunması açısından betimsel yöntemle irdelenmiştir. Araştırma sonucunda, doğal mirasın korunması bilincinin oluşturulması bakımından sosyal bilgiler öğretim programlarının yetersiz olduğu, ortaöğretim coğrafya öğretim programlarının ise nispeten yeterli göründüğü tespit edilmiştir. Doğal miras ve korunması kavramlarını içeren ünite ve kazanımlar, ülkemiz sosyal bilgiler öğretim programlarında kapsamlı bir şekilde yer almalı, ortaöğretim coğrafya müfredat programlarında ise 12. sınıftan 10. veya 11. sınıfa çekilmelidir. Ancak birkaç üniversitede okutulan doğal miras ve korunmasıyla ilgili dersler, bütün coğrafya öğretmenliği anabilim dalı ve coğrafya bölümü ders programlarında yer almalıdır. Her ilde, mümkünse her ilçede ortaokul, lise ve üniversite öğrencilerine yönelik, özellikle yaz mevsiminde, uzman kişilerin istihdam edildiği “doğa okulları”, “doğa toplulukları”, “doğa eğitimi ve bilim okulları” açılmalı, il merkezlerinde “tabiat tarihi müzesi”, “botanik bahçesi”, “doğal yaşam parkı” ve “orman müzesi” vb. gibi mekânlar oluşturulmalıdır.

In our world that natural resources have been rapidly consumed, and their quality-quantity have been changed, very little part of natural areas (e.g. 7% of natural forests) has been able to remain in relatively wide, undisturbed units. On such an environment, it is required for sensitive terrestrial-marine natural heritage areas to be put under conservation urgently and, for conservation-usage balance to be pursued. Syllabuses which are in the status of constitution of training-education activities are required to have a deep content and attainments so that conservation consciousness of natural heritage can be able to be created. In this study, our social studies (secondary school) and geography (secondary and higher education) curricula were examined by descriptive method in terms of conservation of natural heritage. As a result of the research, it was found that social studies syllabuses had been inadequate, but as for geography syllabuses for secondary education had been seen relatively adequate. Units and attainments, which contain concepts of natural heritage and its conservation, should appear comprehensively in our country's social studies syllabuses, and they should be drawn from 12th grades to 10th or 1th grades as for in geography cirriculum for secondary education.