Türkiye ve Avrupa Birliğinde suç mağdurlarının haklarının korunması: Türkiye ‘sanık merkezli’ adalet sisteminden ‘mağdur merkezli’ adalet sistemine geçiş sürecinin neresinde bulunmaktadır?

Abstract

Avrupa Birliğinde, birliğe üye ülkeler arasında mal ve hizmetlerin serbestçe dolaşımı yanında tüm vatandaşların maksimum can ve mal güvenliği içerisinde serbestçe dolaşımının sağlanmasına yönelik çalışmalar da yürütülmektedir. Bu çalışmaların bir parçası olarak, üye ülkelerden herhangi birinde suç kurbanı olmaktan dolayı mağduriyet yaşayan kişilerin yabancı mekan, dil, kültür, hukuki farklılıklar, ekonomik sıkıntılar veya ceza adalet sistemi uygulamaları alanında iş ve tutum farklılıkları sonucunda ortaya çıkabilen ikincil bir mağduriyet1 daha yaşamalarını engellemeye yönelik hukuki ve yapısal düzenlemeler de yapılmaktadır. Türkiye’nin ise, Avrupa Birliğine üyelik uyum sürecinin bir gereği olarak ya da Avrupa Konseyi’nin bir üyesi olarak 24 Kasım 1983 tarihinde imzaladığı “Şiddet Suçu Mağdurlarının Tazmini Hakkında Avrupa Sözleşmesi”nin sonucunda en azından şiddet suçuna maruz kalanlara yönelik standartlaştırılmış tedbirler alması gerekmektedir. Ancak, Türkiye’de, mağdurlar lehine, hayata geçirilmesi gereken uygulamalar Avrupa’daki gelişmelerle karşılaştırıldığında göreceli olarak çok sınırlı kalmıştır. Bu çalışmada Türkiye ve AB ülkelerinde suç mağdurlarının haklarının korunmasına yönelik yapılan çalışmalar karşılıklı olarak değerlendirilmekte ve Türkiye’nin de dengeli bir adalet sistemine kavuşabilmesi için bir an önce suç mağdurlarını da korumaya yönelik uygulamaları hayata geçirmesi gerektiği yönünde değerlendirmeler yapılmaktadır.

As of 1st July 2013, the number of countries in the European Union will be 28. Along with trying to ensure free movement of goods and services, legal and structural harmonisations and standardisations in the union, the EU try to make new arrangements to harmonise or standardise services and treatments of crime victims to prevent secondary victimisation due to legal, cultural, economic, psychological or language problems. Turkey, either due to the EU accession process or as a signatory of "the European Convention on Compensation for Victims of Crimes of Violence" which was signed on 24th November 1983 is expected to take some measures in protecting victims of crime. However, in practice, the actions taken in favour of victims have been severely limited. This article evaluates the developments in the EU and Turkey in the rights and protection of victims of crime since the 1960s and recommends that Turkey should urgently take necessary measures to have a balanced justice system, which currently leans in favour of suspects