Metinden öğrenme süreçleri açısından metni kavramanın psikolojik doğası

Abstract

Metinler, öğrenme için önemli araçlardır. Metinleri daha anlaşılır kılma kaygısı, aynı zamanda metinden öğrenme süreçleri açısından amaç-işlev bağlantılı bir gereksinimin de doğal yansımasıdır. Diğer yandan öğretici nitelikteki metinlerin düzeltici stratejiler aracılığıyla bir gelişme ve iyileştirmeye konu edilme düşüncesi, günümüz araştırmacılarının sıklıkla üzerinde odaklandığı bir çalışma konusudur. Dolayısıyla, öğrenme süreçleri açısından yazılı metin/söylem yapısının sergilediği görünüm ve buna bağlı olarak da dil eğitiminde materyal hazırlama ve geliştirme çabalarının bilimsel bir temele kavuşturulabilmesi için daha ileri düzey uzmanlık bilgilerine gereksinim duyulduğu açıktır. Bu açılardan bu çalışmada, metin organizasyonu ve metinden öğrenme kuramlarının genel bir taslağı çıkartılmış ve sonraki bölümlerinde ise çalışan bellek kapasitesindeki dil işleme, metinden öğrenme ve bireysel farklılıklarla doğrudan ilişkili bazı olguları açıklamak için metin üretimi, metin kavraması ve metinden çıkarım süreçleri bağlamındaki kuramsal bilgilere yer verilmiştir. Bu yönlü bir seçime gidilmesinin gerekçesi ise çalışan hafızanın sadece depolanan bilgilerin geri getirilmesinden değil, ayrıca dil kavrama gibi ardışık işlemlerin kısmî sonuçlarının depolanması ve bilgi işlemenin diğer seviyelerinden de sorumlu olması gibi konuyla ilgili literatürde yer alan “modern bellek teorileri” kapsamındaki görüş ve düşüncelerdir. Diğer bir nedense bu görüş ve düşünceler ışığında sunulmuş metnin fiziksel sunumu (metin örüntüsü) ve metinden öğrenme süreçleri arasındaki etkileşime dair ortaya konulan genellemelerdir. Kaldı ki sadece öğretim amaçlı bir metni geliştirmek için farklı prosedürler bulunmasından değil, aynı zamanda bu prosedürlerin dünya bilgisi ve işlem stratejileri gibi öğrenen değişkenleri ile kavramanın ölçüldüğü görev arasında karmaşık etkileşimler bulunduğu doğrultusundaki bilgiler de söylem (metin) süreçlerine dair yapılandırılmış bir dizi genellemenin dayandığı güncel ve geçerli durumdaki bilgilerdir. Sonuçta, öğrenenin metinden anlama ve hatırlama seviyesini etkileyen faktörlerin doğası gereği bu özellikteki bir çalışma kurgulanmıştır.

Texts are important tools for learning. Thus, the attempt to make texts more understandable is a reflection of a purpose-function related necessity for learning from text. On the other hand, the idea of development and recovery of informative texts via corrective teaching materials is frequently explored by contemporary researchers. Thus, it is evident that more advanced proficiency is needed for the illustrated aspect of the structure of texts in the learning process and to make the efforts to prepare educational materials at more scientific ground. Therefore, in this study textual organization and a general theory of learning from texts are outlined and later language processing in working memory and related phenomena about learning from texts and individual differences including information about texts development, texts comprehension, and inferences from texts are discussed. The reason for this is the idea that working memory is responsible for not only recalling the stored information but also for storing the results of partial processes such as successive processes like language comprehension as explained in the related literature for modern memory theories. The other reason is the generalizations about the interaction between the processes of physical representation and pattern of a text manifested in accordance with these ideas. Additionally, not only the different procedures used to develop informative texts, at the same time, differences of these procedures including a learner’s view of world and process styles and measurement of text comprehension and the complex relations among them are the current and available information in the literature. As a result, due to the nature of factors, which affect a learner’s level of recalling and his understanding from text, this study aims to discuss this assumptions.