‘Alâ’im-i cerrâhîn’de geçen bitki adları

Abstract

Eski Anadolu ve Osmanlı Türkçesi üzerinde yapılan çalışmaların büyük bölümünü edebî metinler oluşturmaktadır. Bir dilin gerek söz varlığı, gerekse yapısının tam olarak ortaya konması farklı alanlarda yazılmış metinlerin incelenmesiyle mümkündür. Bu noktada tıp yazmaları üzerinde yapılacak dil çalışmaları büyük önem arz etmektedir. Bu tür metinler tıp tarihi, eczacılık, botanik ve halk hekimliği için de vazgeçilmez birer kaynak niteliği taşımaktadır. “Cerrahî belirtiler” anlamına gelen Alaim-i Cerrahin 15. yüzyılın sonunda yazılmış önemli bir cerrahî tıp metnidir. Farmakolojik özellikler de gösteren eserde ilaç yapımında kullanılan çok sayıda bitki adı dikkat çekmektedir. Bu çalışmada Alaim-i Cerrahin’de geçen bitki adları incelenmiştir.

A great majority of the studies on Old Anatolian and Ottoman Turkish concentrate on literary texts. It is possible to ascertain a language in terms of vocabulary or of structure by analyzing texts belonging to various areas. Hence, the linguistic studies conducted on medical manuscripts are very significant. These texts can be considered an indispensable source for medical history, pharmacy, botany and folk medicine. Alaim-i Cerrahin , which means “Surgical symptoms”, is an important surgical medical text written at the end of the 15th century. In this work, besides the presentation of pharmacological properties, the names of numerous herbs used in the manufacture of the medicines are a particularly salient feature. This study focuses on the names of the herbs contained in Alaim-i Cerrahin.