Ermeni iddiaları konusunda Türkiye özür mü dilemeli, özür mü beklemeli? Tarihi gerçekler ışığında tehcir olayı

Abstract

Türkiye – Ermeni ilişkilerinin dün ve bugününe ilişkin tartışmaları iki ülkenin meselesi olmaktan çıkıp, değişik vesilelerle dünyanın pek çok ülkesinde ve uluslar arası platformlarda gündeme gelen bir konu haline gelmeye başlamıştır. Hiç kuşkusuz tartışmaların ana eksenini Birinci Dünya Savaşı yıllarında cereyan eden olaylar oluşturmaktadır. Türkiye, konunun tüm boyutlarıyla tarihçiler tarafından ele alınmasını ve döneme ilişkin arşiv belgelerinin konuya taraf tüm ülkelerin arşivlerinde incelenmesini önerirken, kimi ülkeler tarihçileri yıldırmakta ve konu hakkında farklı görüş beyan eden bilim adamlarına müeyyide uygulanması yönünde kararlar almaktadır. Döneme ilişkin Türkiye Cumhuriyeti arşivlerinin büyük bölümü tarihçiler tarafından incelenmiş ve çok sayıda bilimsel yayın ortaya konulmuştur. Türkiye aynı yaklaşımı diğer ülkelerden de beklemektedir. Biz bu makalemizde Osmanlı arşiv belgelerinden yola çıkarak o dönemde tam olarak ne olmuştu sorusuna ışık tutmaya, yaşananlardan bir kesit sunmaya ve tehcir konusunun ayrıntılarına yer vermeye çalışacağız.

The discussions about the Turkey-Armenia relations have been far away from belonging to the two countries, but it has been a topic argued in many countries and on international platforms due to various reasons. For sure, the basis of the arguments is comprised by the events which occurred during the World War I. While Turkey is suggesting the issue to be dealt by the historians with its all aspects and the archives belonging to the period in both countries to be investigated; some countries are appalling the historians and taking decisions to apply obligations to the scholars expressing different ideas. Most of the Turkish Republican archives belonging to the period have been investigated by the historians and many academic papers have been published. Turkey is expecting the same attitude from the other countries. In this article, we are going to try to enlighten the question asking what really happened in that time, to present a section from the experiences, and to give the details of the Emigration Issue utilizing the Ottoman archival documents.